01.10. – Dogodilo se na današnji dan – Međunarodni vojni sud u Nurnberg u proglasio je krivim 22 lidera nacističke Njemačke za ratne zločine počinjene u Drugom svjetskom ratu

Vladimir Horowitz

331. p. n. e. – Aleksandar Veliki pobijedio Darija III u bici kod Gaugamele.

1684. – Umro je francuski pisac Pierre Corneille, pjesnik moralne veličine i epskog zanosa, jedan od najznačajnijih predstavnika francuske klasične tragedije (“Sid”, “Horacije”, “Sina”, “Poliekt”).

1795. – Belgija je pripojena Francuskoj.

1800. – Španija tajnim sporazumom Francuskoj vratila Luizijanu.

1904. – Rođen je američki pijanista ruskog porijekla Vladimir Horowitz, jedan od najvećih majstora klavira u historiji muzike. SSSR je napustio 1925., a kada se prvi put vratio 1986. doživio je trijumf na koncertima u Moskvi i Lenjingradu.

1910. – Japan je izvršio aneksiju Koreje i uključio je u Japansko carstvo.

1914. – Turska je kao saveznica Centralnih sila u Prvom svjetskom ratu zatvorila Dardanele za brodove zemalja Antante.

Thomas Edward Lawrence

1917. – Rođen je Ranko Šipka, partizanski komandant i narodni heroj Jugoslavije. Nakon Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, 1941. godine, bio jedan od glavnih organizatora prikupljanja i sklanjanja oružja u Banja Luci, a potom i rukovoditelj prvih diverzantskih akcija u okupiranom gradu. Na početku ustanka na Kozari, jula 1941, Ranko Šipka je bio među organizatorima, zajedno sa Mladenom Stojanovićem i Josipom Mažarom Šošom. Za vreme Bitke na Mrakovici, 5. decembra 1941. godine, u najodlučnijoj fazi, poveo je na juriš rezervu Kozarskog partizanskog odreda, koja je savladala i poslednji neprijateljski otpor. Ponovo se istakao i tokom borbi za Bihać, novembra 1942, kada je sa svojim bataljonom, pokušao da neprimijećen uđe u grad. U tom pokušaju njegov bataljon je napao na most preko Une, što je u uveliko doprinijelo pobjedu u toj bitki. Za ovaj podvig, bio je pohvaljen od strane Vrhovnog komandanta NOV i POJ Josipa Broza Tita.

1918. – Predvođeni engleskim pukovnikom Thomas Edward Lawrence, poznatim kao Lawrence od Arabije, Arapi su uz pomoć Britanaca u Prvom svjetskom ratu preoteli Damask od Turaka.

1928. – U SSSR-u je proglašena Prva petoljetka, petogodišnji plan razvoja industrije i nastavak kolektivizacije poljoprivrede.

Francisco Franco

1931. – Žene u Španiji dobile pravo glasa.

1936. – Španski fašisti proglasili svog vođu Francisca Franca za šefa države.

1938. – Njemačka armija je ušla u Čehoslovačku i okupirala Sudete nakon Minhenskog sporazuma Njemačke sa Velikom Britanijom i Francuskom.

1943. – Saveznici su poslije jednomjesečne bitke u Drugom svjetskom ratu zauzeli Napulj.

1946. – Međunarodni vojni sud u Nurnbergu proglasio je krivim 22 lidera nacističke Njemačke za ratne zločine počinjene u Drugom svjetskom ratu. Na smrt je osuđeno njih 12, trojica su dobili doživotni zatvor, a ostali zatvorske kazne od 10 do 20 godina.

Nurnberg

1949. – U Pekingu proglašena Narodna Republika Kina pod vođstvom Mao Ce Tunga.

1960. – Proglašena nezavisnost najmnogoljudnije afričke zemlje – Nigerije, koja je od kraja 19. vijeka bila britanska kolonija.

1965. – Indonezijska armija pod vođstvom generala Suharta, štićenika SAD, koji je ubrzo prigrabio svu vlast, skršila pokušaj državnog udara, poslije čega je uslijedio nemilosrdan obračun sa Komunističkom partijom Indonezije, optuženom za pokušaj udara, čijih je oko 700.000 članova i pristalica likvidirano.

1979. – Zona Panamskog kanala je poslije 70 godina pod kontrolom SAD-a formalno predata na upravu Panami. Panamski kanal je umjetni kanal u najužem dijelu Srednje Amerike koji spaja Atlantski ocean (Karipsko more) s Tihim oceanom (Panamski zaljev). Dug je 81,6 km. Na najužem mjestu je širok 91,5 m, a na najširem 350 m. Dubina iznosi 13,7 m.

Dražen Ričl

1986. – Umro je Dražen Ričl, osnivač i frontman sarajevske pop grupe “Crvena Jabuka”. Ričl je 18. septembra 1986. doživio saobraćajnu nesreću kad je s Arslanagićem i Buhom pošao na koncert u Mostar. Buha je nastradao na licu mjesta, a Ričl je prebačen za Beograd na VMA zbog teških tjelesnih povreda, ali je preminuo 2 sedmice kasnije. Sahranjen je na sarajevskom groblju Bare. Na mjestu nesreće, kod Jablanice, 2009. godine postavljena je spomen-ploča.

1988. – Umro je filmski glumac Pavle Vujisić, koji se proslavio u mnogobrojnim filmovima i televizijskim serijama (“Šešir gospodina Vujića”, “Ko to tamo peva”, “Maratonci trče počasni krug” “Parče plavog neba”).

1988. – Mihail Sergejevič Gorbačov je postao predsjednik Prezidijuma Vrhovnog sovjeta ŠSR umjesto Andreja Gromika, koji je prethodnog dana penzionisan. Tvorac političkih i privrednih reformi, Gorbačov je bio i posljednji lider Sovjetskog Saveza.

Pavle Vujisić

1989. – Danska je kao prva zemlja u svijetu dozvolila istospolni brak.

1990. – Srbi u Hrvatskoj proglašavaju autonomiju.

1991. – Rezervni sastav JNA, sastavljen pretežno od pripadnika iz Crne Gore, započinje invaziju na mjesta oko Dubrovnika i opsadu grada.

1996. – Vijeće bezbjednosti UN-a ukinuo je ekonomske sankcije SR Jugoslaviji uvedene u maju 1992. zbog njene umješanosti u rat u Bosni i Hercegovini.

1997. – Policija je grubom silom rasturila mirne demonstracije albanskih studenata u Prištini i još pet gradova na Kosovu. Studenti su zahtijevali povratak u univerzitetske ustanove i nastavu na albanskom jeziku.

1999. – Visoki predstavnik za BiH Volfgang Petrič donio odluku o izmjenama i dopunama Zakona o Radio-televiziji Srpske, kao prelaznu mjeru kojom se naziv Srpska radio-televizija zamjenjuje nazivom Radio-televizija Republike Srpske.

2000. – Širom Srbije nastavljeni su protesti građana zbog nepriznavanja pobjede kandidata Demokratske opozicije Srbije, Vojislava Koštunice na predsjedničkim izborima u SR Jugoslaviji. Jake policijske snage ušle su u rudnik Kolubara u pokušaju da spriječe štrajk rudara.

izbori 2006

2006. – Održani su peti Opći izbori Bosni i Hercegovini.

2013. – Počeo prvi Popis stanovništva u samostalnoj Bosni i Hercegovini.