02. 10. – Dogodilo se na današnji dan – Nakon 63 dana teških borbi Nijemci su ugušili ustanak stanovnika Varšave. Arapski vojskovođa i egipatski sultan Saladin preoteo je Jeruzalem od kršćana. Rođen je indijski nacionalni vođa Mahatma Gandhi

332. pr.n.e. – Umro grčki filozof Aristotel.

1187. – Arapski vojskovođa i egipatski sultan Saladin preoteo je Jeruzalem od kršćana, što je 1189. izazvalo Treći krstaški rat.

1608. – Holandski optičar Hans Lippershey prikazao je u Hagu prvi teleskop.

1803. – Umro je američki političar Samuel Adams, organizator i ideolog borbe slevernoameričkih kolonija za nezavisnost, jedan od potpisnika Deklaracije o nezavisnosti 1776.

1836. – Engleski prirodnjak Charles Darwin uplovio na brodu “Beagle” u englesku luku Falmouth poslije petogodišnjih istraživanja živog svijeta u Južnoj Americi i na ostrvima u južnom Pacifiku, koja su odlučujuće doprinijela razvoju njegove teorije o evoluciji, odnosno o promjenljivosti vrsta.

1847. – Rođen je njemački državnik i feldmaršal Paul fon Hindenburg, načelnik štaba njemačke Vrhovne komande u Prvom svjetskom ratu, a od 1925. do smrti 1934. predsjednik Njemačke. Nakon njegove smrti, lider nacista, kancelar Adolf Hitler, pruzeo je apsolutnu vlast.

1851. – Rođen je francuski maršal Ferdinand Foch, komandant savezničkih armija u završnim operacijama u Prvom svjetskom ratu, koje su dovele do kapitulacije Njemačke. Po završetku rata postao je član Francuske akademije, i kao prvi stranac, fildmaršal Britanije.

1869. – Rođen je indijski nacionalni vođa Mohandas Karamchand Gandhi, nazvan Mahatma (velika duša), predvodnik borbe za oslobođenje Indije od britanske kolonijalne vlasti, otac moderne Indije. Najpoznatiji pobornik nenasilja u postizanju političkih ciljeva, poginuo je u atentatu koji je na njega izvršio jedan hinduistički fanatik u januaru 1948.

1895. – U Splitu rođen dirigent i kompozitor Jakov Gotovac. Autor popularne komične opere “Ero s onog svijeta” (1935) inspiraciju za svoja djela nalazio je prevashodno u folkloru.

1870. – Papske države plebiscitom su odlučile da se ujedine sa Italijom, a prijestonica Italije premještena je iz Firence u Rim.

1897. – U Zagrebu je prvi put izvedena opera Porin Vatroslava Lisinskog.

1904. – Rođen je engleski pisac Graham Greene, suptilan analitičar psihe, čije su teme bile bezuspješno traganje za spasenjem i ljubavlju, strah, sažaljenje i nasilje. Djela: romani “Brajtonska stijena”, “Moć i slava”, “Suština stvari”, “Kraj ljubavi”, “Gubave duše”, “Komedijaši”, “Monsinjor Kihot”, “Doktor Fišer iz Ženeve”, “Ministarstvo straha”, “Treći čovjek”, memoari “Neka vrsta života”, “Načini bjekstva”, drame, eseji, putopisi.

1924. – Liga naroda usvojila je Ženevski protokol za mirno rješavanje međunarodnih sporova.

1935. – Italija je napala Abisiniju (Etiopija) i slomivši otpor etiopskih vojnika okupirala zemlju. Liga naroda osudila je agresiju, a 19. oktobra uvela je sankcije protiv Italije.

1943. – Za vrijeme Drugog svjetskog rata partizanske jedinice ulaze u Tuzlu, u tom trenutku jedan od najvećih slobodnih gradova u porobljenoj Europi.

1944. – Nakon 63 dana teških borbi Nijemci su ugušili ustanak stanovnika Varšave. Poginulo je oko 250.000 Varšavljana, veliki broj je završio u nacističkim koncentracionim logorima, a grad je gotovo potpuno uništen. Ustanak je izbio u trenutku kada su se sovjetske snage približavale Varšavi. Iako su sovjetske snage 16. septembra stigle na svega nekoliko stotina metara od istočne obale reke Visle, napredovanje je obustavljeno, što je omogućilo njemačkoj vojsci da se obračuna sa ustanicima.

1946. – Zrenjanin je dobio današnje ime. Na svečanoj sjednici Gradskog narodnog odbora tadašnjeg Petrovgrada odlučeno je da, povodom dvogodišnjice oslobođenja grada od njemačke okupacije, dobije ime po narodnom heroju Žarku Zrenjaninu.

1946. – Objavljeni su rezultati prvog istraživanja cigareta, što dovodi do otkrića štetnosti pušenja.

1950. – Prvi je put u devet novina izašao kultni strip Peanuts, koji prati dogodovštine Charlieja Browna, njegovog psa Snoopyja te Woodstocka, Lucy, Linusa i drugih prijatelja. Posljednje izdanje izašlo je 12. februara 2000. godine, kada je autor stripa umro. Strip se tiskao u 2.600 novina, bio je popularan u 75 zemalja i preveden je na 21 jezik. Dvaput je ekraniziran na TV-u.

1958. – Francuska zapadnoafrička kolonija Gvineja stekla nezavisnost.

1973. – Umro finski trkač na duge staze Pavo Nurmi, koji je osvojio devet zlatnih medalja na Olimpijskim igrama 1920, 1924. i 1928. Svjetske rekorde obarao je 29 puta.

1974. – Umro je pisac i političar Marko Vujačić, koji je između dva svjetska rata na listi Zemljoradničke stranke biran za senatora i poslanika. Narodnooslobodilačkoj borbi se priključio 1941. i bio je potpredsjednik AVNOJ-a, potom potpredsjednik Prezidijuma Savezne skupštine do 1953. Djela: “Znameniti crnogorski i hercegovački junaci” (pet knjiga), “Vojvoda Mirko Petrović”.

1985. – Umro američki filmski glumac Rock Hudson. U dugoj i veoma uspješnoj karijeri snimio je 63 filma u kojima je uglavnom igrao uloge romantičnih junaka. Veliku pažnju skrenuo je javnim priznanjem da boluje od side. Glumio u filmovima: Veličanstvena opsesija, Šaputanja na jastuku, Najljepši sport za muškarce i brojni drugi.

1990. – Pobunjeni Srbi iz Kninske krajine blokirali su željeznički i drumski saobraćaj i time prekinuli sve veze iz Beograda i Zagreba ka jadranskoj obali, kako bi spriječili hrvatski MUP da uđe u Knin.

1991. – Počeli su sukobi hrvatskih snaga i Jugoslovenske narodne armije oko Dubrovnika. U narednim danima opustošena je okolina grada, a stari grad je granatiran i ostao je bez struje i vode.

1993. – Izbila je pobuna komunista u Moskvi.1998. – Jean-Paul Akayesu, bivši major armije Ruande, optužen za genocid i zločine protiv čovječnosti, osuđen je u Haagu na tri doživotne robije.

2000. – Tokom postizborne krize u Srbiji Slobodan Milošević se putem državne televizije obratio naciji i izjavio da mu je “savjest potpuno mirna”, dok se talas nezadovoljstva njegovom višegodišnjom vladavinom širio zemljom. Generalni štrajk i blokade puteva paralisali su Srbiju, a štrajkovi i protesti počeli su i u državnim medijima koji su do tada bili pod Miloševićevom kontrolom.

2001. – Narodna skupština Republike Srpske usvojila Zakon o saradnji Srpske sa Haškim tribunalom.

2001. – Haški tribunal otpečatio optužnicu protiv bivših oficira JNA – generala Pavla Strugara, viceadmirala Miodraga Jokića, viceadmirala Milana Zeca i kapetana Vladimira Kovačevića, koje terete za zločine počinjene za vrijeme opsade Dubrovnika.

2003. – Južnoafrički pisac John Maxwell Coetzee dobio je Nobelovu nagradu za književnost za 2003. godinu.

2006. – Amerikanci Andrew Z. Fire i Craig C. Mello dobili Nobelovu nagradu za medicinu za rad na kontroli rada gena.

Posted by on 2024-10-02. Filed under Magazin, Na današnji dan. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0. You can skip to the end and leave a response. Pinging is currently not allowed.

You must be logged in to post a comment Login