03.11. – Dogodilo se na današnji dan – Rođen je francuski pisac i političar André Malraux, učesnik Kineske revolucije, Španskog građanskog rata, De Gaulleov ministar kulture i jedan od lidera Pokreta otpora u Drugom svjetskom ratu. Partizani oslobađaju Šibenik.

1493. – Kristofor Kolumbo prvi put je ugledao Dominikansku Republiku.

1534. – Engleski parlament usvojio je povelju kojom je kralj Henry VIII postao poglavar crkve (Act of Supremacy), čime je papi oduzeta vlast nad crkvom u Engleskoj. Tome je prethodio sukob sa papom Leonom X koji nije htio da poništi kraljev brak sa Katarinom Aragonskom i ozakoni njegovu vezu sa Anom Bolen.

1839. – Britanske fregate su kod Kantona potopile nekoliko kineskih džunki. Time je počeo Prvi opijumski rat protiv Kine, koji je završen potpisivanjem mirovnog sporazuma 1842. u Nankingu, pod veoma nepovoljnim uslovima za Kinu.

1852. – Rođen japanski princ Mucuhito, od 1867. car Meiđi. Tokom vladavine (do 1912) potpuno je lišio vlasti šogunate, uspostavio centralnu carsku vlast, a feudalni Japan pretvorio u modernu kapitalističku državu. Premjestio je prijestonicu iz Kjota u Edo, koji je preimenovan u Tokio.

1883. – Ugušena je Timočka buna koja je počela u Zaječarskom okrugu mjesec dana ranije zbog odluke vlasti o oduzimanju oružja, dotad povjerenog svim vojnim obveznicima. Među vođama, koji su uhapšeni i strijeljani, bilo je istaknutih članova Radikalne stranke. Neki od njih, kao Nikola Pašić, uspjeli su da pobjegnu van zemlje, a stranka je pretrpjela tešku krizu.

1901. – Rođen je francuski pisac i političar André Malraux, učesnik Kineske revolucije (1924-27), Španskog građanskog rata, jedan od lidera Pokreta otpora u Drugom svjetskom ratu, član Francuske akademije, De Gaulleov ministar kulture od 1959. do 1969. Uz Sartrea i Camusa, i Malraux zasigurno pripada svetom trojstvu moderne francuske proze. (“Kraljevski put”, “Ljudska sudbina”, “Iskušenje Zapada”, “Antimemoari”).

1903. – Panama proglasila nezavisnost.

1912. – Zaključeno primirje u Prvom balkanskom ratu.

1918. – Poljska je proglasila nezavisnost od Rusije.

1918. – Predstavnici austrougarske vojske potpisali su u Padovi kapitulaciju u Prvom svjetskom ratu, što je bio posljednji državni akt 700-godišnje Habsburške monarhije.

1918. – Njemački mornari su otpočeli veliku pobunu u Kielu, koja se proširila na više gradova (Hamburg, Libek, Bremen) gdje su formirane privremene revolucionarne vlade. Nakon obračuna vlasti sa pobunjenicima njemački parlament je 6. februara 1919. ukinuo njihovu vlast.

1921. – U Ehrenfeldu, u Pennsylvaniji, rođen Charles Bronson, američki glumac, poznat po ulogama “teških momaka”, policijskih inspektora, revolveraša i osvetnika. U svojoj 50-godišnjoj karijeri ostvario je preko 150 uloga u filmovima i televizijskim serijama.

1944. – Narodnooslobodilačka vojska oslobodila Šibenik.

1946. – Japanski car Hirohito odrekao se, izjavom preko radija, božanskih atributa, a carska vlast prešla je na izborni parlament.

1954. – Umro je francuski slikar Henri Matisse.

1957. – SSSR je lansirao vještački satelit Sputnjik 2 sa psom Lajka na njemu.

1969. – Umro je Wilhelm Reich, austrijski, kasnije američki, psihijatar, psihoanalitičar i kritičar društva, zaslužan za razvoj teorije o značaju orgazma i otac Orgonske energije.

1970. – Salvador Guillermo Allende je postao predsednik Čilea, kao prvi marksista u zapadnoj hemisferi izabran na slobodnim izborima. Ubijen je 1973. u državnom udaru generala Augusta Pinocheta.

1992. – Kandidat Demokratske stranke Bill Clinton je na izborima za predsjednika SAD-a pobijedio republikanca Georgea Busha, dotadašnjeg šefa države.

1994. – U združenoj operaciji jedinice HVO-a i Armije BiH ulaze u Kupres i veći dio Kupreškog polja koje je do tada bilo pod kontrolom Vojske RS-a. Operacija je trajala tri dana, a otvorena je strateška cesta Bugojno – Livno.

1995. – Umro je slovenački kompozitor filmske muzike Bojan Adamič.

1996. – Umro bivši samoproglašeni car Centralne Afričke Republike Jean-Bédel Bokassa. Na vlast je došao vojnim udarom 1966, proglasio se 1972. doživotnim predsjednikom, a 1976. carem. Oborio ga je 1979. bivši predsjednik Dacho i vratio zemlji status republike.

1998. – Umro američki animator Bob Kane, autor Batmana.

2002. – Na parlamentarnim izborima u Turskoj pobijedila je turska Partija pravde i razvoja, ali je njenom lideru Tayyipu Erdoganu zabranjeno da preuzme premijerski položaj jer je ranije osuđen zbog islamističkih pobuna.

2005. – Umrla Aenne Burda, osnivačica izdavačke kuće Burda-Moden i jedna od najuspješnijih poslovnih žena u Njemačkoj. Burda je jedan od prvih njemačkih časopisa koji se čvrsto etablirao u inozemstvu.

2010. – Umro američki kompozitor Jerry Bock, autor brodvejskih hitova, među kojima je čuveni mjuzikl “Violinista na krovu” i “Fjorelo”, za koje je zajedno sa tekstopiscem Sheldonom Harnickom dobio nagradu Tony.

Posted by on 2023-11-03. Filed under Magazin, Na današnji dan. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0. Both comments and pings are currently closed.

You must be logged in to post a comment Login