05.11. – Dogodilo se na današnji dan – Umrli: Milan Mladenović, frontmen jugoslavenske rock-grupe Ekatarina Velika i bosanskohercegovački glumac Zaim Muzaferija koji je nastupao u preko 100 filmskih i televizijskih projekata.

1499. – Objavljen Catholicon (napisan 1464), prvi bretonski, ali i francuski rječnik.

1556. – Mogolska je vojska pobijedila hinduse kod Delhija, pa je Indijom zavladao car Akbar Veliki.

1605. – U Londonu je otkrivena Barutna urota, kojom je Guy Fawkes navodno htio dići u zrak engleski  parlament.

1630. – Mirovnim sporazumom u Madridu okončan Anglo-španski rat, u kojem su Španija i njena saveznica Austrija poražene na moru i kopnu. Na strani Engleske borili su se Francuzi i Holanđani.

1879. – Umro je škotski fizičar James Clerk Maxwell. U oblasti elektromagnetizma formulisao je tzv. “Maxwelove jednačine”, stvorio elektromagnetsku teoriju svjetlosti, dao teorijski osnov radio-valova i radio-tehnike, matematički formulisao mnoge pronalaske Michaela Faradaya, razvio talasnu teoriju svjetlosti i elektromagnetsku teoriju etera.

1907. – Zagreb dobio električnu javnu rasvjetu.

1911. – Nakon što je 29. septembra objavila rat Osmanlijskom carstvu Italija anektirala osmanlijske pokrajine u današnjoj Libiji: Tripolitaniju i Kirenaiku.

1912. – Na predsjedničkim izborima u SAD-u pobijedio demokrat Woodrow Wilson i tako postao 28. predsjednik SAD-a.

1913. – Rođena britanska pozorišna i filmska glumica Vivien Leigh, koja je stekla svjetsku slavu ulogom Scarlett O’Hare u američkom filmu “Prohujalo s vihorom”, za koju je nagrađena Oscarom.

1914. – Britansko carstvo i Francuska objavili rat Osmanlijskom carstvu u Prvom svjetskom ratu.

1914. – Pod komandom generala Oskara Poćoreka u Prvom svjetskom ratu počela austrougarska ofanziva na Srbiju, okončana slomom austrougarske vojske i njenim bjekstvom preko Drine polovinom decembra 1914.

1917. – Oktobarska revolucija: u Tallinnu vođa komunista Jaan Anvelt predvodio revolucionare u zbacivanju Privremene ruske vlade. (Pošto su Estonija i Rusija još uvijek koristile julijanski kalendar, u naknadnim spominjanjima ovog perioda navodi se datum 23. oktobar.)

1928. – U Drezdenu počeo Četvrti kongres Komunističke partije Jugoslavije koji je zaključio da je vrijeme za revolucionarne prevrate u Evropi u okviru kojih treba izvesti balkansku revoluciju i stvoriti balkansku federaciju. Prihvaćeno je i gledište o socijaldemokratiji kao “blizancu fašizma” s kojom treba prekinuti svaku saradnju.

1930. – Rođen je jugoslovenski glumac Bora Todorović.

1930. –  Umro holandski ljekar Cristian Aikman, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1929, pronalazač uzroka bolesti beri-beri. Nobelovu nagradu je dobio za otkriće vitamina B.

1937. – Adolf Hitler održao tajni sastanak i iznio svoje planove o stjecanju prostora za život za Nijemce.

1941.  – Rođen je Art Garfunkel, američki pjevač, tekstopisac, gitarist i glumac (Simon & Garfunkel).

1943. – U Jajcu u Drugom svjetskom ratu osnovana Telegrafska agencija nove Jugoslavije – TANJUG. Ideju je uoči Drugog zasjedanja AVNOJ-a dao Moša Pijade, a prvi direktor je bio Vladislav Ribnikar. Tanjug je do dolaska u Beograd krajem 1944, sa skromnom opremom, stalno bio u pokretu i oglašavao se iz Drvara, sa Visa, iz Valjeva i Aranđelovca, odakle je 20. oktobra 1944. javio da je Beograd oslobođen.

1950. – Korejski rat: britanske i australijske snage iz 27. britanske komonveltske brigade zaustavile
napredovanje kineske 117. divizije tokom bitke kod Pakchona.

1955. – Nakon što je u Drugom svjetskom ratu bila uništena, ponovo otvorena Bečka državna opera izvedbom Beethovenove opere Fidelio.

1956. – Britanski padobranci izveli desant na Port Said tokom britansko-francusko-izraelske agresije na Egipat, a Sovjetski Savez je zapretio da će upotrebiti rakete ukoliko Francuzi i Englezi ne prihvate prekid vatre.

1969. – SAD lansirale prvi svemirski brod u pravcu Marsa, ali je zbog tehničkih grešaka misija “Marinera 3” pretrpjela neuspjeh.

1989. – Umro je Adem Čejvan, bosanskohercegovački pozorišni i filmski glumac.

1989. – Umro je američki pijanista Vladimir Horowitz, jedan od najvećih majstora klavira svih vremena. SSSR je napustio 1925, a kad se prvi put vratio 1986. održao je trijumfalne koncerte u Moskvi i Lenjingradu.

1991. – Predsjednici Srbije i Crne Gore Slobodan Milošević i Momir Bulatović su u Hagu, na Međunarodnoj konferenciji o Jugoslaviji, odbacili četvrtu verziju Sporazuma za opšte rješenje jugoslovenske krize koju su ponudili međunarodni posrednici.

1994. – Umro je Milan Mladenović, frontmen jugoslavenske rock-grupe Ekatarina Velika (EKV). Počeo je da svira u četvrtom razredu osnovne škole kada je od oca na poklon dobio gitaru. To je obilježilo njegov životni put. Milan Mladenović je muzičku karijeru započeo kao član sastava Šarlo Akrobata, osnivač i frontmen Katarine druge, a potom i Ekaterine Velike. Iako je živio samo trideset šest godina, legendarni muzičar ostavio je neizbrisiv trag u rok muzici. Početkom 1992. godine s članovima sastava Partibrejkers i Električni orgazam osniva projekt “Rimtutituki“, čija je muzička aktivnost koncentrirana na antiratnu aktivnost. O Mladenoviću su ispričane brojne priče i snimljeni dokumentarni filmovi. Ime Milana Mladenovića danas nose ulice u Beogradu, Zagrebu i u Podgorici. Mnogi ovdašnji muzičari smatraju da je Ekatarina Velika jedan od najznačajnijih bendova na prostoru bivše Jugoslavije i na jugoslovenskoj rok sceni uopšte.

1996. – Kandidat Demokratske stranke Bill Clinton ponovo je izabran za predsjednika SAD-a, porazivši republikanca Roberta Josepha Boba Dolea.

2003. – Umro je bosanskohercegovački glumac Zaim Muzaferija. Kao epizodista i tumač karakternih uloga, nastupao je u preko 100 filmskih i televizijskih projekata. Radio je i kao profesor njemačkog i francuskog jezika. U Visokom se od 2003. godine redovno održava manifestacija “Dani Zaima Muzaferije” gdje se održavaju promocije kataloga, izložbe, pozorišne predstave, kao i okrugli stolovi te premijere najvnovijih filmskih radova u Visokom. Glumio je u brojnim filmovima, između ostalih: Ovo malo duše, Otac na službenom putu, Igmanski marš, Husinska buna, Bitka na Neretvi, Uzavreli grad, Kuduz, Ovo malo duše, Savršeni krug…

2004. – Završeno iskopavanje u masovnoj grobnici Kevljani, a konačan broj ekshumiranih skeleta je 456. U grobnici, otkrivenoj 13. avgusta, pronađeno je 40-ak čitljivih ličnih dokumenata Bošnjaka i Hrvata koji su 1992. godine bili zatvorenici u logoru Omarska.

2006. – Bivši irački diktator Saddam Hussein osuđen na smrt vješanjem, koje je izvršeno 30. decembra iste godine.

2006. – Umro premijer Turske Bulent Edževit. Na tom položaju bio pet mandata. Poslao tursku vojsku na Kipar 1974, za njegovog mandata Turska 1999. dobila status kandidatkinje za članstvo u EU.

2007. – Prvi kineski lunarni satelit Chang’e 1 ušao u orbitu oko Mjeseca.

2008. – Umro američki pisac Michael Crichton, autor desetina bestselera, među kojima su “Park iz doba Jure”, “Mreža vremena”, “Plijen”, “Koma”, “Izlazeće sunce”, “Stanje straha” i “Gospodari gena”.

2009. – Žalbeno vijeće Haškog tribunala pravosnažno je osudilo oficire bivše JNA Mileta Mrkšića na 20, a Veselina Šljivančanina na 17 godina zatvora za učešće u pogubljenju ratnih zarobljenika na farmi Ovčara nakon pada Vukovara 1991. godine.

2013. – Indija lansirala Mars Orbiter Mission (ili Mangalyaan), svoju prvu međuplanetarnu sondu.

2013. – Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine objavila prve preliminarne rezultate popisa stanovništva u BiH 2013. Prema toj publikaciji, u Bosni i Hercegovini popisane su 3.791.662 osobe.

Posted by on 2024-11-05. Filed under Magazin, Na današnji dan. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0. Both comments and pings are currently closed.

You must be logged in to post a comment Login