1494. – Rođen je Sulejman I Veličanstveni, sultan Osmanskog carstva 1520–1566.
1632. – Švedski kralj Gustav II Adolf, veliki vojskovođa i vojni reformator, poginuo je u Tridesetogodišnjem ratu u bici kod Lützena, u kojoj je njegova vojska potukla katoličke snage pod komandom generala Wallensteina.
1771. – Rođen je njemački izdavač i štampar Alois Senefelder, koji je 1796. pronašao hemijski postupak štampanja, autografiju i litografiju, a 1826. litografiju u više boja. Napisao je „Udžbenik litografije“.
1787. – Rođen je Vuk Stefanović Karadžić, reformator srpskog jezika i pravopisa. Izdao je više zbirki narodnih pjesama i pripovjedaka, prvu srpsku gramatiku („Pismenica“) i rječnik (1818.). Uređivao je almanah „Danica“. Borio se protiv samovlašća kneza Miloša Obrenovića i jakog fronta protivnika reforme jezika. Umro je u Beču 1864., a njegovi posmrtni ostaci su 1897. prenijeti iz Beča u Beograd i sahranjeni uz Dositeja Obradovića.
1813. – Meksiko je proglasilo nezavisnost od Španije.
1814. – Rođen je belgijski proizvođač duvačkih instrumenata Adolphe Sax, koji je 1840. izumio saksofon, muzički instrument nazvan po njemu.
1844. – Španija je dala nezavisnost Dominikanskoj Republici.
1860. – Za predsjednika SAD-a izabran je Abraham Lincoln, koji je u januaru 1863. proglasio oslobađanje američkih robova. Tokom njegovog mandata vođen je Američki građanski rat (1861.-’65.) u kojem je Unija sjevernih država pobijedila robovlasnički Jug. Šest dana po završetku rata ubijen je u pozorišnoj loži u atentatu koji je izvršio glumac J.W. Booth.
1861. – Rođen je kanadski trener James Naismith, koji je 1891. izmislio košarku, kao dopunski sport za igrače američkog nogometa. U Evropu je stigla preko američkih vojnika, a u naše krajeve košarku je donio izaslanik Crvenog krsta, Amerikanac Viliam Viland 1923., prikazavši je na kursu za učitelje u Beogradu.
1862. – Uspostavljena je direktna telegrafska linija između New Yorka i San Francisca.
1880. – Francuski mikrobiolog Charles Laveran, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1907., otkrio je uzročnika malarije, ali nije mogao da objasni na koji način dospijeva u organizam. Engleski ljekar Ronald Ross je 15 godina kasnije utvrdio da malariju prenose komarci.
1893. – U Petrogradu je umro slavni ruski kompozitor Petar Iljič Čajkovski, kojeg mnogi smatraju klasikom ruske muzike. Njegovo djelo, inspirisano narodnom muzikom, bajkama i ruskom historijom, obuhvata sve muzičke vrste, a najpoznatiji su šest simfonija, tri klavirska koncerta, opere “Evgenije Onjegin” i “Pikova dama”, balet “Labudovo jezero” i uvertira “Romeo i Julija”.
1911. – Predsjednik Meksika je postao Francisco Madero, vođa revolucije protiv diktatora Porfiria Díaza.
1913. – Mahatma Gandhi je uhapšen u Južnoj Africi.
1917. – Nakon pet mjeseci borbe okončana je treća bitka kod belgijskog grada Ipr pobjedom zapadnih saveznika nad Nijemcima u Prvom svjetskom ratu.
1917. – Počela je Oktobarska revolucija napadom na Zimski dvorac u Moskvi.
1918. – Osnovana je Republika Poljska.
1921. – Rođen je američki pisac James Jones, čiji su najbolji romani tematski vezani za rat, naturalistički u čestim opisima seksa i nasilja, ali upečatljivi u karakterizaciji likova. Djela: romani “Odavde do vječnosti”, “Neki su došli trčeći”, “Pištolj”, “Tanka crvena linija”, “Idite onom ko žene zavija u crno”, “Veseli pariski maj”, “Zviždaljka”, zbirka priča “Sladoledna glavobolja”.
1928. – Herbert Hoover je postao novi predsjednik SAD.
1931. – Održan je antirežimski protestni skup na Beogradskom univerzitetu, nakon kojeg su studenti krenuli u protestnu šetnju Knez Mihailovom ulicom. Policija je uhapsila 13 i ranila 6 studenata.
1942. – Rukovodilac ustanka u Vojvodini protiv Nijemaca Žarko Zrenjanin, sekretar Pokrajinskog komiteta Komunističke partije Jugoslavije za Vojvodinu, poginuo je u Drugom svjetskom ratu u neravnopravnoj borbi u obruču okupatorske njemačke policije u selu Pavliš kod Vršca.
1943. – Njemačke okupacione vlasti u Drugom svjetskom ratu stvorile specijalnu jedinicu radi uništavanja tragova zločina u Srbiji, koja je primoravala zatvorenike da spaljuju leševe na stratištu Jajinci kod Beograda. Procijenjeno je da je do aprila 1944. na tom mjestu spaljeno oko 80.000 žrtava.
1943. – Sovjetska armija je u Drugom svjetskom ratu oslobodila Kijev nakon dvogodišnje njemačke okupacije.
1960. – Otvorena je prva metro linija u Kijevu.
1962. – Generalna skupština Ujedinjenih nacija pozvala sve članice da primjene ekonomske sankcije protiv Južne Afrike zbog njene rasističke politike.
1968. – U Parizu počeli mirovni pregovori SAD-a i Vijetnama.
1970. – Italija priznala Kinu i uspostavila s njom diplomatske odnose.
1975. – Na inicijativu kralja Hasana počeo je „Zeleni marš“ u kojem je 350.000 Marokanaca prešlo u Zapadnu Saharu, tražeći dekolonizaciju te oblasti. Narednih dana u Madridu je potpisan sporazum kojim je Španija predala Zapadnu Saharu Maroku i Mauritaniji.
1975. – Prvi put je nastupao punk bend Sex Pistols. To je bio jedan od najpoznatijih i najkontroverznijih punk sastava u drugoj polovici 1970-ih godina. Iako su u početku djelovali samo dvije i pol godine i producirali samo četiri singla i jedan studijski album, uz Ramonese i Clash smatraju se najutjecajnijim sastavima punk scene u Velikoj Britaniji. Godine 1975. Malcom McLaren (tada vlasnik prodavnice odjeće na King´s Roadu u Londonu) okuplja Johna Lydona, kojemu odmah mijenja ime u “Johnny Rotten” kao pjevača, Glena Matlocka (bas gitara), Stevea Jonesa (gitara) i Paula Cooka (bubnjevi). McLaren je čak s najuglednijom britanskom diskografskom kućom EMI potpisao ugovor za 50.000 funti. Grupa se raspala 1978. nakon turneje po SAD-u.
1991. – JNA napala staru jezgru Dubrovnika.
1992. – Član Predsjedništva Republike BiH Stjepan Kljuić podnio ostavku na ovu funkciju.
1996. – U Sarajevu je održana konstituirajuća sjednica oba doma Parlamenta Federacije BiH na kojoj su usvojena obilježja Federacije BiH, zastava i grb.
1996. – Republika Hrvatska je postala 40. članica Vijeća Evrope.
1999. – Australijanci na referendumu sa 55 naprema 45 posto glasova odbacili prijedlog da britanski monarh kao šef države bude zamijenjen republikanskim ustrojstvom države.
2001. – Medijski magnat, republikanac Michael Bloomberg izabran je za novog gradonačelnika New Yorka. On je na tom mjestu naslijedio Rudolpha Giulianija, koji je bio gradonačelnik u vrijeme septembarskih terorističkih napada.
2003. – Haški tribunal optužio bivšeg predsjednika nekadašnje Republike Srpske Krajine Milana Babića za ratne zločine počinjene tokom rata u Hrvatskoj.
2005.- Monsinjor Kiro Stojanov postavljen u Skoplju u katedrali Presvetog srca Isusovog za skopskog biskupa i apostolskog egzarha u Makedoniji. On je prvi Makedonac koji je poslije 104 godine preuzeo rukovođenje Katoličkom crkvom u zemlji.
2006. – Preminuo je slikar, akademik Radomir Reljić. Dobitnik je više priznanja: nagrada “Politike” 1965. zatim na izložbi u Slovenj Gradecu, prve nagrade na 3. trijenalu jugoslovenske umjetnosti 1967. treće nagrade na izložbi u Lajbnicu iste godine. Veliku plaketu Univerziteta umjetnosti dobio je 1988., a nagradu 18. Memorijala Nadežde Petrović 1994.
You must be logged in to post a comment Login