07.11. – Dogodilo se na današnji dan – Započela Oktobarska revolucija, rođeni Albert Camus i Lav Trocki. Umro muzičar Leonard Cohen.

1598. – Rođen je španski slikar Francisco de Zurbarán, čije djelo, uz stvaralaštvo Velaskeza, predstavlja vrhunac španskog baroknog slikarstva. Bio je dvorski slikar kralja Filipa IV (1638.), a njegovi najbolji radovi nalaze se u samostanima u Sevilji.

1659. – Francuska i Španija su zaključile Pirinejski mir, kojim je završen rat između dvije zemlje započet 1635.

1781. – U Sevilji (Španija) rimokatolička inkvizicija posljednji put počinila zločin javnog spaljivanja “grešnika” optuženih za herezu

1867. – Rođena je poljska naučnica Maria Skłodowska-Curie, prva žena koja je stekla akademsku titulu pariske Akademije medicine i postala šef katedre za fiziku na Sorboni. Radeći sa suprugom Pierrom na istraživanju radioaktinosti, otkrila je radijum (1898.) i polonijum. Supružnici Kiri su 1903. podijelili Nobelovu nagradu za fiziku sa Bekerelom, a 1911. Marija Curie je dobila Nobelovu nagradu za hemiju.

1875. –  Britanski istraživač Verney Cameron stigao je na atlantsku obalu Afrike kao prvi Evropljanin koji je prešao Afriku od obale do obale. Na taj put krenuo je 1873. iz Zanzibara.

1879. – Rođen je ruski revolucionar Lav Davidovič Bronštajn, poznat kao Lav Trocki, jedna od ključnih ličnosti u obje ruske revolucije, 1905. i 1917. Bio je član Politbiroa boljševičke partije, predsjednik utjecajnog Petrogradskog sovjeta, šef diplomatije u prvoj sovjetskoj vladi. Nakon sukoba sa Staljinom, isključen je 1927. iz partije, 1929. je protjeran iz SSSR-a, a u augustu 1940. po Staljinovom nalogu ubijen u Meksiku. Njegova ideja o permanentnoj revoluciji, kao jedinom načinu za pobjedu socijalizma u svijetu, našla je sljedbenike u pokretu trockista.

1913. – Rođen je Albert Camus, francuski pripovjedač, dramatik, esejist i novinar, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1957. godine. (“Stranac”, “Kuga”, “Mit o Sizifu”, “Pisma njemačkom prijatelju”, “Pobunjeni čovjek”)… Čitav njegov opus temelji se na ideji apsurda ljudske egzistencije. Modernog čovjeka naziva bludnim, ciničnim monstrumom, a kao suprotnost svijetu današnjice evocira antičku Grčku, koja je “u svemu znala naći pravu mjeru”.

1917. – U Petrogradu je pod vodstvom vođe boljševika, Vladimira Iljiča Lenjina počela Oktobarska socijalistička revolucija. Crvena Garda zauzela je sve značjane punktove u gradu, srušena je privremena vlada Aleksandra Kerenskog i formirana prva sovjetska vlada s Lenjinom na čelu. Naoružani ustanici krenuli su u akciju još u zoru i zauzeli najvažnije dijelove Petrograda. Otpora nije bilo, pa je grad već u jutarnjim satima bio u rukama boljševika. Tadašnji premijer privremene vlade Rusije 1917. godine, Aleksandar Kerenski, uzalud je pokušao zaustaviti boljševičke snage, jer su njegove jedinice odbile izvršavati naređenja, a krstarica “Aurora” odbila je isploviti i usmjerila topove prema Zimskom dvorcu. Odlično pripremljeni ustanak donio je brzu pobjedu, praktično bez jednog pucnja. Događaji koji su prethodili Oktobarskoj revoluciji, poznati kao Februarska revolucija, kad su se nemiri i prosvjedi pretvorili u pobunu protiv carske vlade što je rezultiralo uhićenjem i kasnijim pogubljenjem članova carske vlade. Odluku i plan oružanog sukoba boljševika, te metode osvajanja vlasti donio je njihov vođa Vladimir Iljič Uljanov Lenjin.

1917. – Britanske trupe preuzele Gazu od Turske.

1943. – U Tuzli je izašao prvi broj “Fronta slobode”,organa Narodnooslobodilačkog pokreta (NOP) istočne Bosne.

1944. – Poginuo je partizanski komandant, narodni heroj Jugoslavije, Ranko Šipka.

1946. – Završena je prva savezna radna akcija omladine Jugoslavije na željezničkoj pruzi Brčko-Banovići. Oko 70.000 mladih iz cijele zemlje i 2.000 iz inostranstva izgradilo je za 190 dana prugu dugu 90 kilometara.

1956. – Tokom Sueske krize, Generalna skupština UN-a izglasala je rezoluciju kojom je Velikoj Britaniji, Francuskoj i Izraelu naloženo da odmah povuku trupe iz Egipta.

1958. – Rođen je bosanskohercegovački književnik Željko Kocaj.

1966. – Pošto su čuli sovjetske kritike upućene vladi Kine, u znak protesta kineske diplomate napustile proslavu Oktobarske revolucije u Moskvi.

1972. – Demokratska Republika Njemačka i Savezna Republika Njemačka odlučile uspostaviti diplomatske odnose.

1972. – Richard Nixon izabran je drugi put za predsjednika SAD-a, ali je u augustu 1974. bio prisiljen da podnese ostavku zbog afere Watergate, u kojoj je otkriveno da su pristalice republikanaca uoči tih izbora, radi špijunaže provalile u glavno sjedište Demokratske stranke. To je bilo prvi put da američki predsjednik podnese ostavku.

1973. – SAD i Egipat su uspostavili pune diplomatske odnose, prekinute poslije Šestodnevnog rata 1967. u kojem je izraelska armija porazila egipatske snage i zauzela Sinaj, područje Gaze i Golansku visoravan u Siriji.

1975. – U Banja Luci osnovan Univerzitet, u sklopu kojeg je bilo šest fakulteta, tri više škole i devet instituta i zavoda.

1987. – U Tunisu je u državnom udaru koji je predvodio premijer Bin Ali oboren Habib Burgiba, predsjednik države od sticanja nezavisnosti 1956. Ben Ali je za 84-godišnjeg lidera, koji je 1974. proglašen doživotnim predsjednikom Tunisa, rekao da je isuviše senilan da bi vladao.

1990. – Mary Robinson je, na prvim predsjedničkim izborima poslije 17 godina, postala prva žena predsjednica Irske.

1992. – Od posljedica saobraćajne nestreće, umro je slovački državnik Alexander Dubček, vođa reformističkog pokreta u Čehoslovačkoj krajem šezdesetih godina 20. vijeka, nazvanog “Praško proljeće”, promoter “socijalizma sa ljudskim likom”. U januaru 1968. je izabran za generalnog sekretara Centralnog komiteta KPČ, a u avgustu iste godine je smijenjen nakon vojne intervencije Varšavskog pakta. Poslije pada komunističkog režima 1989. izabran je za predsjednika čehoslovačkog parlamenta.1998. – Na Zemlju sletio Space Shuttle “Discovery”, u čijoj je posadi bio i 77-godišnji veteran američke astronautike John Glenn, poslije desetodnevne nostalgične misije, 36 godina nakon Glenovog prvog kosmičkog leta.

2000. – Održani su predsjednički izbori u SAD koji su, zbog spora oko izbornih rezultata, doveli zemlju u političku krizu bez presedana. Odlukom Vrhovnog suda SAD-a 13. decembra za predsjednika je izabran republikanski kandidat George Bush Mlađi.

2002. – Na referendumu na Gibraltaru, velikom većinom glasova odbijen je britansko-španski plan o podjeli suvereniteta nad ovom kolonijom, što je izazvalo zastoj u pregovorima između Londona i Madrida.

2016. – Umro je kanadski kantautor Leonard Cohen. Najpoznatije pjesme su mu “Suzanne”, “So Long Marianne” i “Bird on the Wire”, a izvodili su ih mnogi muzičari, među njima i Johnny Cash i Joe Cocker. Pjesme o ljubavi, smrti, religiji, seksu, mržnji, potrazi za duhovnim i smislom života poput “Suzanne”, “So Long, Marianne”, nazvanih po dvjema ženama koje su mu bile muze, “Tower of Songs”, “Bird on the Wire”, “First We Take Manhattan (Then we take Berlin)”, “Hallelujah” postale su klasici. Posljednji album, svoj 14., “You Want It Darker” objavio je u oktobru 2016. Kao i David Bowie početkom te godine, pločom objavljenom nedugo prije smrti oprostio se od publike. Pjesnički mu je uzor bio Federico Garcia Lorca i toliko ga je nadahnuo da je svoju kćer nazvao po njemu. Primljen je u Kuću Slavnih 2008. godine.

Posted by on 2024-11-07. Filed under Magazin, Na današnji dan. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0. Both comments and pings are currently closed.

You must be logged in to post a comment Login