641. – Arapske vojne snage po naređenju kalifa Omara osvajaju Egipat. Kraj antike.
1519. – Španjolski konkvistadori ušli u Tenochtitlan, glavni grad carstva Asteka.
1520. – Danski kralj Kristijan Drugi naredio pokolj više od 80 švedskih sveštenika i plemića, nazvan “stokholmsko krvoproliće”, čime je podstakao ustanak Šveđana za oslobođenje od vladavine Danske.
1656. – Rođen je engleski astronom Edmond Halley, koji je već u 19. godini objavio raspravu o putanjama planeta. Bio je direktor Griničke opservatorije i kraljevski astronom. Izradio je prvi katalog sjajnih zvijezda južnog neba i utvrdio da su komete uočene 1682, 1601. i 1551. zapravo ista kometa koja se periodično pojavljuje. Predskazao je da će se ona ponovo pojaviti krajem 1758, što se i dogodilo s malim zakašnjenjem. Njemu u čast to svemirsko tijelo je nazvano Halleyeva kometa. Prvi je otkrio da se i zvijezde kreću, shvatio ih kao sunca, a naše Sunce kao zvijezdu i izradio je prvu meteorološku kartu. Djela: “Katalog južnih zvijezda”, “Pregled astronomije kometa”, “Teorija magnetskog kompasa”.
1674. – Umro je engleski književnik John Milton, jedan od najvećih pjesnika u svjetskoj literaturi, izuzetno obrazovan, snažna ličnost visokog morala i značajan mislilac. Poslije pogubljenja kralja Charlesa Prvog Stewarta 1649. sasvim se posvetio politici i sem nekoliko soneta pisao je samo prozu, raspravljajući o različitim političkim i vjerskim pitanjima. Do obnove monarhije 1660. bio je latinski sekretar Državnog savjeta. Oslijepio je 1652, a kad je monarhija obnovljena dopao je zatvora i izgubio veći dio imanja i od tada do smrti se vratio poeziji. Slijep, siromašan i razočaran spjevao je najveća djela: “Izgubljeni raj” – religiozni ep u 12 pjevanja o pobuni Satane i njegovih anđela protiv nebeskog Samodršca, o padu Čovjeka i obećanju spasenja, “Vraćeni raj” – ep u četiri pjevanja o spasenju i Hristovoj pobjedi nad Satanom i “Samson Agonistes” – tragediju inspirisanu biblijskom pričom o Samsonu koju je napisao po ugledu na grčke tragedije. Ostala djela: poeme “L’ alegro”, “Il penseroso”, maskerata “Komus”, elegija “Lisidas”, prozna djela “Areopagitika”, posvećena slobodi štampe, “Odbrana engleskog naroda”, u dva toma, u kojoj je opravdavao pogubljenje Charlesa Prvog.
1793. – Louvre, dvorac francuskih kraljeva u Parizu i jedan od najvećih i najpoznatijih muzeja na svijetu,
otvoren kao muzej od strane francuske revolucionarne vlade.
1858. – Poslije pobjede nad osmanlijskom vojskom na Grahovu Crna Gora dobila međunarodno utvrđene granice prema Otomanskom carstvu, ali još nije priznata kao nezavisna država. Garanti državnih granica bile su velike sile – Rusija, Austrija, Francuska i Pruska.
1889. – Montana postala 41. država SAD-a.
1895. – Njemački fizičar Wilhelm Conrad Roentgen otkrio X-zrake koje su po njemu nazvane Rendgenovi zraci. Za taj izum dobio je 1901. Nobelovu nagradu za fiziku.
1917. – Vijeće narodnih komesara uspostavljen kao nova vlada Rusije, s Vladimirom Iljičem Uljanovom /Lenjin/ kao predsjednikom, Lavom Davidovičem Bronštejnom (Trocki) kao komesarom za inostrane poslove i Josifom Visarionovičem Džugašvilijem (Staljin) kao komesarom za narodnosti.
1923. – Spriječen pokušaj Adolfa Hitlera u Münchenu da s generalom Ludendorffom izvede puč. Vođa nacista je uhapšen četiri dana kasnije i osuđen na pet godina zatvora, ali je krajem 1924. amnestiran. Tokom boravka u zatvoru napisao je knjigu “Mein Kampf” (Moja borba), koja je kasnije postala biblija nacizma.
1931. – U Jugoslaviji održani parlamentarni izbori na koje je od 3,5 miliona izašlo 2,3 miliona birača.
1941. – Osnovana “Albanska komunistička partija”.
1942. – Savezničke snage se iskrcale u sjevernu Afriku, u prvoj većoj savezničkoj kombinovanoj operaciji u Drugom svjetskom ratu. U pomorskom desantu “Baklja” pod komandom generala Dwighta Eisenhowera saveznici su se iskrcali kod gradova Oran i Alžir u istoimenoj državi i kod Kazablanke u Maroku. Borbe protiv njemačko-italijanskih grupa završene su 13. maja 1943. slomom snaga sila Osovine i trupa francuskog izdajnika Anrija Filipa Petena, čime je okončan rat u Africi.
1959. – Ujedinjena arapska republika i Sudan potpisali sporazum o iskorištavanju vode rijeke Nil.
1960. – Kandidat Demokratske stranke John Kennedy u 43. godini izabran za predsjednika SAD, postavši najmlađi šef države u američkoj istoriji.
1972. – Zapadna i Istočna Njemačka okončale 23-godišnji hladnoratovski antagonizam iniciranjem sporazuma o dobrosusjedstvu i obostranim poštovanjem postojanja dviju suverenih njemačkih država.
1986. – Umro je ruski političar Vječeslav Molotov, šef sovjetske diplomatije od 1939. do 1949. i od 1953. do 1956. Bio je glavni pregovarač s nacističkom Njemačkom u pripremi sovjetsko-njemačkog desetogodišnjeg pakta o nenapadanju, potpisanog 1939, devet dana prije napada Njemačke na Poljsku, što je izazvalo veliko iznenađenje u svijetu i zbunjenost i pometnju u komunističkim partijama. Jedan je od osnivača lista “Pravda”. Održao se u vrhu vlasti tokom skoro tri decenije Staljinove strahovlade, ali je u junu 1957, pod optužbom za “antipartijski stav”, isključen iz Centralnog komiteta Komunističke partije i smijenjen sa svih funkcija.
1989. – Douglas Wilder izabran je za guvernera Virginije kao prvi crnac u historiji SAD-a koji je postao guverner jedne američke države. Istog dana David Dinkins je izabran za prvog crnog gradonačelnika New Yorka
1991. – Evropska zajednica zavela sankcije protiv Jugoslavije, kojima je predviđen prekid sporazuma o trgovini i saradnji, brisanje Jugoslavije sa spiska korisnika opšteg sistema preferencijala i ukidanje finansijske pomoći u okviru programa pomoći zemljama istočne Evrope. Sankcije su potom ukinute za četiri jugoslovenske republike i zadržane samo protiv Srbije i Crne Gore.
1993. – Republika BiH postala članica Međunarodne organizacije UN-a za hranu i poljoprivredu – FAO.
1997. – U Kini zatvoren najveći rukavac rijeke Jangcekjang, čime je otpočeta gradnja hidroelektrane “Tri klisure”, najveće električne centrale na planeti.
1999. – Umro slovenački i jugoslovenski gimnastičar Leon Štukelj, prvi olimpijski pobjednik sa prostora bivše Jugoslavije. Osvojio je šest olimpijskih medalja od kojih tri zlatne – dvije u Parizu 1924. i jednu u Amsterdamu 1928.
2001. – Francuski gornji dom parlamenta, Senat, usvojio je zakon kojim se Korzici dozvoljava ograničena autonomija, iz kojeg su prethodno izbačeni mnogi ključni članovi tog zakona.
2001. – U Beogradu umrla Radmila Savićević, pozorišna, filmska i televizijska glumica. Televizijskoj publici ostaće upamćena po ulogama u TV serijama: “Kamiondžije”, “Pozorište u kući”, “Babino unuče”, “Vruć vetar”, “Bolji život” i “Srećni ljudi”.
2010. – Nobelovu nagradu za mir dobio je kineski disident Liu Xiaobo zbog dugogodišnje i nenasilne borbe za ljudska prava u Kini.
2010. – Vijeće ministara Evropske unije ukinuo vize Bosni i Hercegovini i Albaniji.
2016. – Donald Trump, kandidat republikanaca, pobijedio na američkim predsjedničkim izborima kandidatkinju demokrata Hillary Clinton. Trump je naslijedio Baracka Obamu u Bijeloj kući kao 45. predsjednik SAD-a.
You must be logged in to post a comment Login