680. – U stranačkim borbama koje su dovele do rascjepa islamskog svijeta na sunite i šiite, u bici kod Karbale, na Eufratu, ubijen je Husein, pretendent na kalifski prijesto dinastije Alida. Kasnije je postao šiitski svetac.
1813. – Rođen je Giuseppe Verdi (1813.- 1901.) italijanski kompozitor, pijanist i dirigent. Svjetsku slavu stiče operama: “Nabucco”, “Rigoletto”, “Traviata”, “Aida”, …
1837. – Umro je francuski filozof Charles Fourier. Bio je socijalista-utopista koji je smatrao da je kapitalizam “asocijalan”, jer su u njemu pojedinci u stalnom ratu jedni protiv drugih. U takvoj ekonomiji “arhitekta mašta o požarima… a staklar o gradu koji bi porazbijao sva stakla”. Ekonomsko-društveni razvoj je razvrstao u tri perioda: predindustrijski, “rasparčanu, neprijatnu industriju” u kapitalizmu i društvenu, privlačnu industriju. Smatrao je da se društvo može preobraziti u harmoniju pomoću eksperimentalnih zajednica (falange) u kojima ljudska individualnost dostiže vrhunac, što doprinosi opštoj harmoniji. Djela: “Novi industrijski i društveni svijet”, “Teorija četiri pokreta”, “Sabrana djela” (šest knjiga, posthumno).
1861. – Rođen je norveški polarni istraživač, diplomata i humanista Fridtjof Nansen, profesor okeanografije na Univerzitetu u Oslu, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1922. Istraživao je od 1893. do 1896. Grenland i Sjeverni ledeni okean ploveći na brodu “Fram”, koji je konzerviran i čuva se u blizini Osla. Poslije Prvog svjetskog rata bavio se zaštitom ratnih zarobljenika i nacionalnih manjina. Kao visoki komesar Društva naroda rukovodio je repatrijacijom ratnih zarobljenika i doprinio potpisivanju Ženevskog protokola o izbjeglicama. Jedna vrsta emigrantskog pasoša, nazvana “Nansenov pasoš“, i sada je u upotrebi za raseljena lica kao potvrda identiteta.
1868. – Kuba je proglasila nezavisnost.
1911. – Kineski nacionalni vođa Sun Yat Sen je u Vuchangu proglasio republiku i otpočeo revoluciju u kojoj je oborena dinastija Manchu. Time je završena vladavina kineskih careva koja je trajala 2.000 godina. Politički nasljednici ove kineske republike su se nakon pobjede komunista neposredno poslije Drugog svjetskog rata povukli na Tajvan i tamo nastavili politički kontinuitet Republike Kine.
1913. – Završena je izgradnja Panamskog kanala, dugog 81,6 kilometara, kojim su spojeni Atlantski i Tihi okean, ali su brodovi počeli da ga koriste tek 15. avgusta 1914.
1917. – Zbog torpedovanja brazilskih brodova Brazil je u Prvom svjetskom ratu objavio rat Njemačkoj.
1919. – U Zagrebu je osnovan Savez komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). Prisutno je bilo oko 50 poslanika komunističkih mladeških organizacija s područja Kraljevine SHS. SKOJ je bio organiziran po uzoru na sovjetsku organizaciju Komsomol (kratica za Kommunističeskij sojuz molodeži). Komunisti su postigli veliki uspjeh na izborima sljedeće godine, pa je kraljevska vlada zabranila rad komunističkih organizacija na području Kraljevine SHS. To je proglašeno uredbom nazvanom Obznana 29. decembra 1920. godine.
1930. – Rođen je Harold Pinter, engleski dramatičar i pozorišni režiser, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 2005. godine.
1944. – Oslobođeno je Livno u Drugom svjetskom ratu. U ratu je ukupno oslobađano četiri puta.
1944. – 800 romske djece ubijeno u Auschwitzu.
1954. – Vijetnamski lider Ho Chi Minh ušao je u glavni grad Vijetnama Hanoj, koji su dva dana ranije napustile francuske kolonijalne trupe.
1976. – Poginula je Silvana Armenulić, bosanskohercegovačka pjevačica novokomponovanih narodnih pjesama i sevdalinki.
1982. – SAD su uvele sankcije protiv Poljske zbog odluke poljske vlade da zabrani sindikat “Solidarnost”.
1985. – U Los Angelesu je umro Orson Welles (1915.- 1985.) američki redatelj, scenarist, glumac i producent. Mnogi ga ubrajaju među najuticajnije umjetnike dvadesetog vijeka.
1985. – Umro je američki filmski i pozorišni glumac ruskog porijekla Yul Brynner. Igrao je u mnogim filmovima, ali je vjerovatno najviše upamćen po ulozi u muzičkom filmu “Kralj i ja“, za koji je nagrađen “Oskarom”, a i u pozorištu je godinama igrao u istoimenoj predstavi. Ostali filmovi: “Deset Božijih zapovijesti”, “Anastasija”, “Braća Karamazovi”, “Solomon i Saba”, “Sedmorica veličanstvenih”, “Taras Buljba”, “Zapadni svijet”.
1990. – SSSR i Njemačka potpisali ugovor o povlačenju sovjetskih vojnika iz Njemačke do kraja 1994. U to vrijeme u Njemačkoj je bilo 380.000 sovjetskih vojnika i 220.000 članova njihovih porodica.
1991. – Skupština Srbije donijela odluku da republička zastava bude trobojka, bez zvijezde petokrake.
1995. – Snage Hrvatske vojske i HVO-a ušle u Mrkonjić-Grad i Čađavicu u sklopu operacije Južni potez.
1995. – Izrael je, u skladu sa mirovnim sporazumom sa Palestinskom oslobodilačkom organizacijom, počeo povlačenje sa Zapadne obale i oslobodio iz zatvora oko 300 Palestinaca.
2000. – Predsjednici Bjelorusije, Kazahstana, Kirgistana, Rusije i Tadžikstana potpisali su u Astani glavnom gradu Kazahstana, sporazum o stvaranju Evroazijske ekonomske zajednice koji podrazumijeva integraciju ekonomije pet bivših sovjetskih republika.
2000. – Umrla Sirimavo Bandaranaike, bivša premijerka Šri Lanke (1960-1977) i prva žena premijerka na svijetu.
2004. – Umro je američki glumac, režiser, scenarist i producent Christopher Reeve. Devet godina prije postao je kvadriplegičar, nakon pada s konja prilikom jednog konjičkog takmičenja u Virginiji. Konjičkim se sportom počeo baviti 10 godina ranije, nakon što je naučio jahati za potrebe filma Ana Karenjina. Nakon nesreće nije mogao micati udovima, a za disanje mu je bio potreban aparat. Smatra se da je umro od reakcije na antibiotik koji su mu dali radi liječenja rane uzrokovane pritiskom. Doživio je zastoj srca i umro u 52. godini života. Najpoznatiji je po ulozi superjunaka Supermana u istoimenim nizu filmova.
2008. – Bivši finski predsjednik i dugogodišnji mirovni posrednik Marti Ahtisari dobio je Nobelovu nagradu za mir. Ahtisari je bio posrednik UN-a u pregovorima o statusu Kosova.
2009. – Turska i Armenija postižu dogovor o uspostavljanju međudržavnih diplomatskih odnosa.
2010. – U neredima u Beogradu, za vrijeme održavanja Parade ponosa, povrijeđeno je preko stotinu policajaca, desetine demonstranata, a preko 200 osoba je uhapšeno.
2016. – Vozač golfa Sanjin Sefić (1991) na glavnoj sarajevskoj saobraćajnici u Ulici Zmaja od Bosne kod Zemaljskog muzeja BiH vozeći velikom brzinom prošao je kroz crveno i udario dvije pješakinje – studentice Editu Malkoč (21) iz Bosanske Krupe i Selmu Agić (20) iz Bugojna i usmrtio ih. Sefić je pobjegao, a dva dana poslije je uhapšen u Novom Sadu u Srbiji. Izručen 9. januara 2017. BiH. Sudsko vijeće Kantonalnog suda u Sarajevu 26. septembra 2018. osudilo je Sanjina Sefića na 14 i po godina zatvora.
You must be logged in to post a comment Login