22.09. – Dogodilo se na današnji dan – Otto von Bismarck postao je pruski kancelar. Pod geslom “krv i gvožđe” ujedinio je 25 njemačkih država u Njemačko Carstvo. U 101. godini umro je američki pjevač i skladatelj Irvin Berlin čija se pjesma “White Christmas” i danas ubraja u bestselere američkog muzičkog tržišta. Proglašena nezavisnost afričke države Mali

1241. – Ubijen je Sturulson Snori, najznačajniji pisac stare islandske književnosti, autor djela “Snorra Eđa” koje sadrži legende iz drevne sjevernjačke mitologije i “Orbis terrarum”, sage o norveškim mitskim počecima. Smatra se da je ubistvo naručio norveški kralj Hakon VI iz političkih razloga.

1499. – Mirom u Bazelu okončan je Švapski rat između Švajcarske lige i njemačkog kralja Maksimilijana I. Ovime je Švajcarska je stekla nezavisnost.

1789. – Rusko-austrijske snage pod komandom ruskog vojskovođe Aleksandra Suvorova nanijele su težak poraz Osmanlijskoj vojsci u bici kod Rimnika.

1791. – Rođen je engleski fizičar i hemičar Michael Faraday koji je 1831. otkrio zakon elektromagnetske indukcije, a 1833. dva osnovna zakona elektrolize.

1792. – Dan poslije obaranja monarhije, Francuska je proglašena republikom i na snagu je stupio novi kalendar, kojim je za početak računanja nove ere uzet jesenji ekvinocij – 23. septembar 1792.

1862. – Otto von Bismarck postao je pruski kancelar. Pod geslom “krv i gvožđe” ujedinio je 25 njemačkih država u Njemačko Carstvo, osnovano 1871. sa Vilhelmom Hoencolernom kao carem.

1862. – Predsjednik SAD-a, Abraham Lincoln objavio je dekret prema kojem svi američki robovi postaju slobodni građani od 1. januara 1863.

1885. – Rođen je američki filmski režiser i glumac austrijskog porijekla Erich von Stroheim, jedan od najvećih režisera nijemog filma (“Kraljica Keli”, “Velika iluzija”, “Nestali iz Sent Ažila”, “Bulevar sumraka”).

1908. Visoka porta objavila da Tursko carstvo dobija ustav i parlament, slobodu štampe i ravnopravnost svih državljana, bez obzira na vjersku pripadnost. Sultan Abdul Hamid donio ustav pod pritiskom mladoturaka i zapadnih zemalja.

1918. – Rođen je meksički violinista porijeklom poljski Jevrej Henryk Szeryng, jedan od najvećih majstora violine XX vijeka. Emigrirao je kada je nacistička Njemačka 1939. napala Poljsku i do 1945. u Londonu je bio oficir za vezu poljske izbjegličke vlade i prevodilac premijera, generala Vladislava Sikorskog. Od 1945. je profesor na Muzičkom fakultetu u Meksiku.

1923. – U Ljubljani je održana skupština feminističkih društava Kraljevine Jugoslavije na kojoj je osnovana Feministička alijansa (kasnije Alijansa ženskih pokreta Jugoslavije).

1934. – U eksploziji u rudniku Gresford u Velsu poginulo je više od 260 rudara.

1940. – Japanske trupe ušle su u Drugom svjetskom ratu u Francusku Indokinu.

1949. – Vlade SAD, Velike Britanije i Kanade izjavile su da je SSSR izveo prvu eksploziju atomske bombe 29. avgusta 1949.

1955. – U Velikoj Britaniji počela je da radi komercijalna televizija. Prvi plaćeni oglas bila je reklama za pastu za zube.

1960. – Proglašena je nezavisnost afričke države Mali (bivši Francuski Sudan) sa predsjednikom Modibom Keitom.

1974. – U uraganu u centralnoameričkoj državi Honduras poginulo je oko 5.000 ljudi.

1980. – Kopnene snage Iraka ušle su u Iran sa namjerom da preuzmu kontrolu nad Šat-el-Arabom, čime je iračko-iranski sukob prerastao u pravi rat, koji je trajao narednih osam godina.

1985. – Francuski premijer Loran Fabijis priznao je da su francuski tajni agenti, na osnovu naređenja vlade, potopili u Novom Zelandu brod organizacije “Greenpeace”, “Dugin ratnik”. “Grinpis” je vodio kampanju protiv francuskih nuklearnih proba.

1989. – U 101. godini umro je američki pjevač i skladatelj Irvin Berlin. Njegova pjesma “White Christmas” iz filma “Holiday Inn” (1942.) ubraja se i danas u bestselere američkog muzičkog tržišta. iako je posjedovao tek osnovno znanje čitanja nota, uz pomoć mnogih muzičkih pomoćnika i suradnika, uspio je napisati više od 3000 pjesama, koje su ostavile ostavile trag u američkoj muzici i kulturi.

1992. – SAD su uputile zahtjev generalnom sekretaru UN-a da se formira komisija za ispitivanje ratnih zločina u Jugoslaviji. U priloženom izvještaju, rukovodstva Srbije i Jugoslovenske narodne armije, kao i srpske oružane snage u Hrvatskoj i BiH, optuženi su za teške zločine počinjene tokom 15 mjeseci rata u bivšoj Jugoslaviji.

1993. – U toku jedne od najvećih inflacija zabilježenih u svijetu, SR Jugoslavija je donijela zakon o denominaciji nacionalne valute, prema kojem je od 1. oktobra milion dinara vrijedilo jedan dinar.

1995. – Umrla je Nasiha Kapidžić-Hadžić, bosanskohercegovačka pjesnikinja, prozaista i urednik.

2000. – Apelacioni sud u Londonu donio je odluku o razdvajanju djevojčica, sijamskih bliznakinja, uprkos protivljenu njihovih roditelja, katolika, čija religija ne dozvoljava ovakve rizične operativne zahvate.

2001. – Umro je Itzhak Stern, jedan od najvećih violinista dvadesetog vijeka. Poznat je i po tome što je spasao Karnegi Hol od propasti ‘60-tih godina prošlog vijeka.

2001. – SAD su ukinule sankcije Indiji i Pakistanu, uvedene 1998., kada su te dvije zemlje izvršile nuklearne probe.

2007. – Umro Marcel Marceau, francuski pantomimičar, koji se proslavio svojim likom Bipom. Poznat kao Charlie Chaplin pantomime, Marceau je bio inspirisan glumcima ere nijemog filma, a širom svijeta postao je poznat 1947. po liku klovna bijelog lica, u puloveru i sa šeširom.

2010. – Umro američki pjevač Edie Fisher, jedan od najpopularnijih izvođača 1950-ih godina u svijetu. Među njegovim najuspješnijim pjesmama su “Thinking of you”, “Any Time” i “Oh, My Pa-pa”.

Posted by on 2024-09-22. Filed under Magazin, Na današnji dan. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0. You can skip to the end and leave a response. Pinging is currently not allowed.

You must be logged in to post a comment Login