28.09. – Dogodilo se na današnji dan – Prvo spominjanje Livna u historijskim dokumentima. Rođen njemački sociolog, filozof i revolucionar Friedrich Engels.

48. pr.n.e. – U Egiptu ubijen Gnej Pompej Veliki, jedan od najvećih rimskih državnika i vojskovođa, koji je 69. godine pr.n.e. ugušio Spartakov ustanak, a 61. osvojio Jerusalem. Rimski senat izabrao ga je za konzula 52, a vlast je izgubio nakon poraza od Gaja Julija Cezara u bici kod Farsale, poslije čega se sklonio u Egipat.

551. pne. – Rođen je kineski filozof Konfucije.

365. – Rimski general Prokopije potplaćuje vojnike da ga proglase carem.a

892. – Prvo spominjanje Livna u historijskim dokumentima. Najstariji pisani dokument u kojem se spominje Livno je Povelja hrvatskog kneza Mutimira od 28. septembra 892. godine kojom se crkva sv. Jurja daruje splitskom nadbiskupu Petru II, u kojoj se među potpisnicima u listi svjedoka na drugom mjestu nalazi i livanjski župan Želimir. Ovaj datum se danas obilježava kao Dan grada.

1066. – Normandski vojvoda William, budući engleski kralj William I Osvajač, iskrcao se sa vojskom kod Pevensija, u južnoj engleskoj pokrajini Sussex i počeo osvajanje Engleske.

1820. – Rođen je njemački sociolog, filozof i revolucionar Friedrich Engels, najbliži suradnik Karla Marxa. Koautor Manifesta komunističke partije jednog od najutjecajnijih političkih traktata ikad, u kojem autori Marx i Engels polažu temelje teorije komunizma i stvaranja besklasnog društva, što treba postići kroz proletersku revoluciju i svrgavanje kapitalizma.

1841. –  Rođen francuski državnik Georges Benjamin Clemenceau, premijer od 1906. do 1909. i od 1917. do 1920, kada se povukao iz političkog života. U vrijeme Drajfusove afere objavio je u svom listu L’Oror poznato Zolino pismo predsjedniku Republike “Optužujem”.

1864. – U Londonu je osnovana Prva internacionala, prva međunarodna revolucionarna organizacija radnika, za koju je Statut i Osnivački manifest izradio njemački filozof Karl Marx.

1891. – Umro je američki pisac Herman Melville, autor romana “Moby Dick”, oštrouman kritičar sebičnosti i komercijalizacije američkog društva, pri čemu je majstorski koristio simbole i alegoriju. Ostala djela: “Taipi”, “Omoo”, “Billy Budd”.

1895. – Umro je francuski hemičar i biolog Louis Pasteur, pronalazač vakcina protiv bjesnila, antraksa i crvenog vjetra. Otkrio je i da se hrana može konzervisati sprečavanjem razmnožavanja bakterija, zahvaljujući čemu je razvijen postupak nazvan “pasterizacija”. Osnovao je mikrobiologiju i stereohemiju i organizovao 1888. čuveni institut u Parizu, nazvan njegovim imenom.

1932. – Rođen je bosanskohercegovački književnik Muhamed Kondžić.

1944. – Jedinice Crvene armije u Drugom svjetskom ratu prešle u Srbiju na osnovu jugoslovensko-sovjetskog dogovora.

1949. – Moskva jednostrano otkazala ugovor o prijateljstvu i uzajamnoj pomoći SSSR i Jugoslavije, što su slijedile ostale zemlje “socijalističkog lagera” – Mađarska 30. septembra, Bugarska i Rumunija 1. oktobra, Čehoslovačka 4. oktobra 1949.

1953. – Umro je američki astronom Edwin Powell Hubble.

1961. – Sirija je istupila iz Ujedinjene Arapske Republike (UAR) i postala samostalna republika.

1970. – Umro je egipatski državnik Gamal abd el Nasser, šef države od 1956, tvorac modernog Egipta i jedan od osnivača pokreta nesvrstanih. Bio je jedan od vođa zavjereničke vojne organizacije “Slobodni oficiri” i inicijator udara 23. jula 1952. kojim je svrgnut kralj Faruk Prvi. Nacionalizovao je 1956. Suecku kompaniju, a 1958. je postao predsjednik Ujedinjene Arapske Republike, koja se raspala 1961. Poslije vojne katastrofe Arapa u ratu sa Izraelom 1967. dao je ostavku, ali su ga građani referendumom vratili na položaj predsjednika Egipta.

1990. – U Skupštini Srbije usvojen je novi ustav, uveden je višestranački politički sistem, a pokrajine Vojvodina i Kosovo izgubile su atribute državnosti i postale teritorijalne autonomije.

1991. – Umro je američki jazz muzičar Miles Dewey Davis, jedan od najznačajnijih muzičara 20. vijeka. Primljen je u Rock and Roll Hall of Fame 2006. godine. Miles Davis je bio sa svojim muzičkim grupama, na prvom mjestu u više bitnih razvoja jazz muzike uključujući cool jazz, hard bop, free jazz, fusion and techno. Mnogo poznatih jazz muzičara su svoju slavu stekli kao članovi njegovog ansamla, uključujući imena kao što su: John Coltrane, Herbie Hancock, Bill Evans, Wayne Shorter, Chick Corea, John McLaughlin, Cannonball Adderley, Gerry Mulligan, Tony Williams, George Coleman, J. J. Johnson, Keith Jarrett, John Scofield i Kenny Garrett.

1996. – U sarajevskom naselju Aneks ubijen Nedžad Ugljen, pomoćnik direktora Agencije za istrage i dokumentaciju (AID). Počinilac ubistva nije pronađen.

1998. – Nakon dvije sedmice uličnih nemira i nasilja koji su zaprijetili da će oboriti vladu silom, albanski premijer Fatos Nano podnio je ostavku.

2000. – Počeo palestinski ustanak – intifada. Neposredan povod bila je posjeta tadašnjeg lidera izraelske opozicije svetim mjestima u jerusalemskom starom gradu. U naredne dvije godine poginulo je više od 1.000 Palestinaca i više stotina Izraelaca.

2003. – Umrla Altea Gibson (76), prva teniserka tamne puti koja je osvojila Wimbledon i državno prvenstvo SAD-a.

2016. – U bolnici u Tel Avivu umro Shimon Peres, bivši predsjednik Izraela i nobelovac. Bio je jedan od utemeljitelja izraelske države i zagovornik mira i dijaloga s Palestincima.

Posted by on 2024-09-28. Filed under Magazin, Na današnji dan. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0. You can skip to the end and leave a response. Pinging is currently not allowed.

You must be logged in to post a comment Login