29.11. – Dogodilo se na današnji dan – U Jajcu, u Drugom svjetskom ratu, održano drugo zasjedanje Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ). Žalbeno vijeće Haškog tribunala objavilo je konačnu presudu u predmetu Prlić i drugi, a kojom su optuženima izrečene iste kazne kao i u prvostepenom postupku od 111 godina zatvora. Slobodan Praljak nakon izricanja presude popio otrov i preminuo u bolnici

1314. – Umro francuski kralj Filip Četvrti Lijepi, koji je 1306. protjerao iz Francuske sve Jevreje i konfiskovao im imovinu. U sukobu za prevlast nadjačao je papu Bonifacija Osmog i prenio je papsku stolicu u Avignon. Radi učvršćenja pozicije u borbi protiv vatikanske kurije, 1302. je prvi put u istoriji Francuske sazvao Skupštinu triju staleža, čime je građanski stalež počeo da učestvuje u političkom životu zemlje.

1394. – Hanyang (današnji Seoul) je proglašen za glavni grad Koreje te su započeti radovi na izgradnji palače Gyeongbokgung.

1780. – Umrla austrijska carica, češka i mađarska kraljica Marija Terezija, koja je tokom vladavine od 1740. do smrti provodila reforme u duhu prosvijećenog apsolutizma, ali i germanizaciju i nasilno pokatoličavanje.

1797. – Rođen je italijanski kompozitor Gaetano Donizetti.

1864. – U Sand Creeku u američkoj državi Colorado jedinica pukovnika Johna Chivingtona – u skladu s prećutnom politikom genocida vlade SAD nad Indijancima – masakrirala najmanje 400 Cheyenna i Arapahosa, koji su se predali i bila im je obećana zaštita na mjestu gdje su se ulogorili.

1877. – Thomas Edison demonstrirao je prvi ručno pokretani fonograf – uređaj za snimanje i reprodukciju zvučnih zapisa. Zvuk je bio zabilježen na brazdi rotirajućeg valjka. Titranje igle, koja je klizila duž brazde, prenosilo se na membranu i pretvaralo u akustičke valove. Petnaestak godina kasnije zamijenio ga je gramofon.

1890. – Otvoreno je zasjedanje prvog japanskog parlamenta.

1899. – Grupa švicarskih, engleskih i katalonskih nogometaša na čelu sa Joan Gamperom osnivaju FC Barcelona.

1902. – Rođen je italijanski pisac Carlo Levi, autor romana “Krist se zaustavio u Eboliju”, u kojem je opisao težak život italijanskih seljaka pod fašistima. U vrijeme fašističke vladavine bio je interniran u južnu Italiju.

1918. – Kralj Crne Gore Nikola Prvi Petrović svrgnut s prijestola i njegova kraljevina se ujedinila sa Srbijom.

1924. – Umro je Giacomo Puccini (1858.- 1924.), poznati talijanski operni skladatelj.

1929. – Američki admiral Richard Byrd postao je prvi čovjek koji je preletio Južni pol.

1941. – Na brdu Kadinjača kod Užica u Drugom svjetskom ratu izginuo Radnički bataljon štiteći glavninu partizanskih snaga. Njemačke jedinice su, uz podršku avijacije, prešle Kadinjaču tek poslije pogibije 180 partizana s komandantom Dušanom Jerkovićem. Bio je to kraj Užičke Republike, osnovane krajem septembra 1941, prve slobodne teritorije u okupiranoj Evropi.

1943. – U Jajcu, u Drugom svjetskom ratu, Drugo zasjedanje Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Jugoslavije konstituisalo AVNOJ kao vrhovno zakonodavno i izvršno predstavničko tijelo naroda Jugoslavije i ustanovilo Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije. Odlučeno je i da se Jugoslavija izgradi na demokratskom, federativnom principu kao zajednica ravnopravnih naroda, a kraljevskoj vladi u izbjeglištvu je zabranjen povratak u zemlju.

1944. – Albanija je oslobođena od nacističke kontrole pa se 29. studenoga slavio kao Nacionalni dan ili Dan oslobođenja.

1945. – Na zasjedanju Narodne skupštine proglašena je Federativna narodna republika Jugoslavija (FNRJ). Ustavotvorna skupština je usvojila deklaraciju o proglašenju republike, prema kojoj je Jugoslavija “savezna država republikanskog oblika, zajednica ravnopravnih naroda koji su slobodno izrazili svoju volju da ostanu u Jugoslaviji”. Ukinuta je monarhija i sva prava kralja Petra Drugog Karađorđevića.

1947. – Posebna komisija Ujedinjenih naroda usvaja rezoluciju 181. kojom se predlaže plan podjele Palestine. Palestina je do današnjeg dana ostala jedno od najkompleksnijih političkih problema s kojim se svijet suočava.

1950. – Sjevernokorejske i kineske snage prisiljavaju snage UN-a na povlačenje tokom Korejskog rata.

1990. – Vijeće sigurnosti UN usvojio rezoluciju o upotrebi svih mjera radi izbacivanja Iraka iz Kuvajta ukoliko se iračke trupe ne povuku do 15. januara 1991.

1991. – Komisija za arbitražu Mirovne konferencije o Jugoslaviji (Badenterova komisija) objavila je rezultate međunarodne arbitraže prema kojima se SFR Jugoslavija “nalazi u procesu nestajanja” i da su sve republike bivše federacije njeni sukcesori.

1993. – Na inicijativu Evropske unije (EU) u Ženevi ponovo otpočeli mirovni pregovori o prethodnoj Jugoslaviji. Četvorodnevnoj konferenciji su, uz 12 šefova diplomatije zemalja EU, prisustvovali predsjednici Srbije, Crne Gore i Hrvatske i predstavnici zaraćenih strana u Bosni i Hercegovini.

1996. – Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu osudio je na 10 godina zatvora Dražena Erdemovića, koji je priznao da je, kao pripadnik Vojske Republike Srpske, učestvovao u masovnoj likvidaciji Bošnjaka u Srebrenici u julu 1995. To je bila prva presuda za ratni zločin jednog međunarodnog suda poslije Nirnberškog i Tokijskog procesa.

1998. – U Beogradu je u 66. godini umro Živojin Pavlović, jedan od najznačajnijih srpskih filmskih reditelja i književnika “nove srpske proze”. Njegov film “Dezerter” (1992), prvo je filmsko djelo koje govori o tragediji rata na prostoru bivše SFR Jugoslavije.

1999. – Rivalske partije u Severnoj Irskoj formirale su protestantsko-katoličku vladu, primoravši tako ogorčene neprijatelje da prvi put u istoriji podijele vlast.

2001. – Predstavnici BiH, SRJ, Slovenije i Hrvatske potpisali u Sarajevu pismo namjere o davanju međunarodnog statusa rijeci Savi.

2001. – U 58. godini umro je britanski rok pjevač i kompozitor George Harrison, bivši član “Beatlesa”, rok grupe koja je obeilježila šezdesete godine 20. vijeka.

2002. – Haški tribunal je osudio Mitra Vasiljevića na 20 godina zatvora zbog ubistva pet Bošnjaka na Drini, u blizini Višegrada 1992.

2003. – Narodna skupština RS proglasila osam amandmana na Ustav RS, koji se tiču odbrane i vojske, a kojima se, između ostalog, nadležnost komandovanja Vojskom RS sa predsjednika RS prenosi na Predsjedništvo BiH.

2008. – Umro je danski arhitekta Jorn Utzon, poznat kao tvorac Sidnejske opere, koja je 2007. uvrštena u svjetsku baštinu UNESCO-a. Projektovao je i zgradu Narodne skupštine u Kuvajtu i više poznatih građevina u Danskoj. Prestižnu Pricker nagradu za arhitekturu dobio je 2003. godine.

2017. – Žalbeno vijeće Haškog tribunala objavilo je konačnu presudu u predmetu Prlić i drugi, a kojom su optuženima izrečene iste kazne kao i u prvostepenom postupku od 111 godina zatvora. Jadranko Prlić je osuđen na 25 godina, Bruno Stojić i Milivoj Petković na 20, kao i Slobodan Praljak, koji je nakon izricanja presude popio otrov, te je potom preminuo u bolnici, Valentin Ćorić je dobio 16, a Berislav Pušić 10 godina zatvora.

Posted by on 2024-11-29. Filed under Magazin, Na današnji dan. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0. You can skip to the end and leave a response. Pinging is currently not allowed.

You must be logged in to post a comment Login