30.09. – Dogodilo se na današnji dan – Odštampana je prva knjiga. Počela je prva njemačka ofanziva na Moskvu. Jedan od najvećih njemačkih književnika 20. vijeka Günter Grass dobio je Nobelovu nagradu za književnost.

1207. – Rodio se jedan od največih mističnih pjesnika islama Jalal ad-Din Rumi, osnivač derviškog reda Mevlevika iz Kony.

1452. – Odštampana je prva knjiga.

1630. – Prvi put je izvršena smrtna kazna u SAD-u.

1791. – U Beču je premijerno izvedena Mocartova opera “Čarobna frula”.

1846. – Američki zubar William Morton prvi je upotrebio anesteziju prilikom vađenja zuba.

1876. – Rođen je pisac, pozorišni kritičar i diplomata Milan Rakić.

1882. – Rođen je njemački fizičar Hans Wilhelm Geiger, koji je 1928. izumio napravu za mjerenje radioaktivnosti, “Gajgerov brojač”.

1891. – U egzilu u Briselu samoubistvo je izvršio francuski general Georges Ernest Boulanger, lider reakcionarnog antiparlamentarnog pokreta “bulanžista” koji je zaprijetio rušenjem Treće Republike.

1906. – Rođen je bosanskohercegovački pjesnik Salih Alić.

1912. – Srbija i Bugarska objavile su mobilizaciju za rat protiv Turske. Prvi balkanski rat, od oktobra 1912. do maja 1913., u kom su se protiv Turske borile i Grčka i Crna Gora, završen je oslobađanjem balkanskih naroda od turske vlasti.

1924. – Rođen je Truman Capote, američki književnik (“Doručak kod Tiffanyj”).

1929. – Sa aerodroma Frankfurt-Rebstock Fritz von Opel polijeće kao prvi čovjek sa avionom na raketni pogon i pada.

1928. – Rođen je Elie Wiesel, američki književnik i dobitnik Nobelove nagrade za mir.

1938. – Britanski premijer Neville Chamberlain izjavio da je spašen mir, dan po potpisivanju sporazuma u Minhenu, kojim su zapadni saveznici dozvolili Adolfu Hitleru komadanje Čehoslovačke. Ovaj Hitlerov potez otvorio je put ka izbijanju Drugog svjetskog rata.

1941. – Počela je prva njemačka ofanziva na Moskvu u jednoj od najvećih bitaka Drugog svjetskog rata, koja je okončana u januaru 1942. porazom Nijemaca.

1941. – Završen je tzv. krvavi marš, u kojem su Nijemci u Drugom svjetskom ratu više od 5.000 Šapčana dotjerali na Savski most, gdje su neke ubili i bacali u rijeku.

1947. – U Beogradu je osnovana jugoslovenska organizacija partizanskih ratnih veterana u Drugom svjetskom ratu – Savez udruženja boraca Narodnooslobodilačkog rata.

1949. – Okončan je berlinski “vazdušni most” uspostavljen poslije sovjetske blokade Zapadnog Berlina krajem juna 1948., tokom koga su američki i britanski avioni obavili 277.264 letova i dopremili 2.323.738 tona namirnica.

1955. – U automobilskoj nesreći u 24. godini poginuo je američki glumac James Dean. Iako je snimio samo tri filma, “Istočno od raja”, “Buntovnik bez razloga” i “Div”, postao je kultna ličnost mladih tog vremena.

1962. –  Bijeli rasisti izazvali nerede u Oxfordu u američkoj državi Mississippi kada je, na osnovu odluke federalnog suda, crnac James Meredith upisan na Univerzitet Mississippija, koji su do tada pohađali samo bijelci.

1965. – Pripadnici indonežanskog pokreta “30. septembar” oteli su šest generala i pokušali da izvrše državni udar. Generali su nađeni mrtvi 3. oktobra, a protivudarom na vlast je došao general Suharto. Smatra se da je u represalijama protiv komunista i njihovih simpatizera, koje su uslijedile, pobijeno oko pola miliona ljudi.

1966. – Bivši britanski protektorat u Africi, Becuanalend stekao je nezavisnost pod nazivom Republika Bocvana. Prvi predsjednik postao je Serece Kama.

1966. – Njemački ratni zločinci Albert Speer i Baldur von Schirach izašli su iz zatvora Špandau u kojem su odslužili kaznu od 20 godina robije. U zatvoru koji je bio napravljen za 600 zatvorenika, ostao je samo Rudolf Hess.

1970. – Richard Nixon doputovao je u Beograd, u prvu posjetu jednog američkog predsjednika Jugoslaviji.

1985. – Umro američki seizmolog Charles Richter, po kojem je nazvana skala za mjerenje jačine zemljotresa.

1988. – U SSSR-u je penzionisano pet funkcionera, među kojima i predsjednik Prezidijuma Vrhovnog sovjeta, Andrej Gromiko.

1990. – SSSR je normalizovao diplomatske odnose sa Izraelom, prekinute tokom šestodnevnog izraelsko-arapskog rata 1967. i uspostavio pune diplomatske odnose s Južnom Korejom.

1991. – Jedinice bivše JNA okupirale i razrušile selo Ravno u istočnoj Hercegovini.

1992. – Pod pokroviteljstvom i u prisustvu kopredsjednika Međunarodne konferencije o Jugoslaviji, predsjednici Jugoslavije i Hrvatske Dobrica Ćosić i Franjo Tuđman potpisali su Deklaraciju kojom su se obavezali na prestanak neprijateljstava i rješavanje spornih pitanja pregovorima.

1999. – Jedan od najvećih njemačkih književnika 20. vijeka Günter Grass dobio je Nobelovu nagradu za književnost.  Knjige su mu prevedene u mnoge svjetske jezike, a najznačajnije djelo je roman Limeni bubanj u kojoj opisuje život njemačke porodice u Gdanjsku u prvoj polovici 20. vijeka. Roman obiluje fantastičnim elementima. U augustu 2006. Grass je objelodanio da je kao 17-godišnjak bio pripadnik zloglasne nacističke SS jedinice, što je šokiralo javnost. Umro je 13. aprila 2015.

2002. – Petnaest ministara vanjskih poslova Evropske unije glasalo je da se državama članicama dozvoli da potpišu individualne ugovore sa SAD, kojima su američki vojnici i oficiri izuzeti od krivičnog gonjenja od strane Međunarodnog krivičnog suda u Hagu.

2003. – Bivši predsjednik Kriznog štaba opštine Bratunac Miroslav Deronjić priznao pred Haškim tribunalom krivicu za progon na političkoj, rasnoj i vjerskoj osnovi kao zločin protiv čovječnosti.

2014. – Umro je Gavrilo Bobar, bosanskohercegovački privrednik i političar.

2015. – Započela ruska vojna intervencija u Siriji.

2015. – Grad Pariz, na čije se ulice godišnje baci 350 tona opušaka, uveo je kaznu od 68 eura za pušače koji gase cigarete na ulicama.

Posted by on 2024-09-30. Filed under Magazin, Na današnji dan. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0. You can skip to the end and leave a response. Pinging is currently not allowed.

You must be logged in to post a comment Login