31.03. – Dogodilo se na današnji dan – Avari i Slaveni zauzimaju i razaraju Salonu. Rođen je austrijski kompozitor Franz Joseph Haydn. Završena gradnja Eiffelovog tornja.

Salona

614. – Avari i Slaveni prodiru na istočnu obalu Jadrana, te zauzimaju, pljačkaju i razaraju Salonu, prijestolnicu tadašnje bizantske provincije Dalmacije. Preživjeli stanovnici Salone se sklanjaju iza zidina obližnje Dioklecijanove palače, osnovavši tako naselje koje će poslije biti poznato kao Split.

1282. – U pobuni Sicilijanaca protiv francuske vlasti poznatoj pod nazivom “Sicilijanska večernja” pobijeni svi Francuzi na otoku. Ustanak organizovan pod geslom “Smrt Francuskoj od Italije”. Prema legendi, od početnih slova tog gesla kasnije nastalo “mafija”.

1596. – Rođen Rene Descartes, francuski filozof, fizičar, matematičar i osnivač analitičke geometrije. Smatra se prvim modernim filozofom. Najpoznatija tvrdnja mu je “Mislim, dakle postojim“. Prema njegovom učenju, u osnovi svega su dvije različite supstance, jedna osnova svakog mišljenja i svijesti – “res kogitans” (misleća stvar), a druga svake tjelesnosti – “res ekstensa” (prostiruća stvar). Vjerodostojnost postojanja tih supstanci postiže se samo pomoću ontološkog aksioma “Kogito, ergo sum” (“Mislim, dakle jesam”). Tvorac je novovjekovne opšte metodologije i epistemologije, koje su veoma uticale na potonje naučno mišljenje. Takođe je jedan od tvoraca analitičke geometrije, a u matematiku je uveo promjenljivu veličinu i funkciju, odnosno kretanje i dijalektiku, što je bila prelomna tačka u razvoju matematike. Djela: “Rasprava o metodi”, “Pravila za rukovođenje umom”, “Meditacije o prvoj filozofiji”, “Rasprava o strastima duše”, “Principi filozofije”, “Geometrija”.

Franz Joseph Haydn

1727. – Umro je Isaac Newton, engleski fizičar, matematičar i astronom.

1732. – Rođen je austrijski kompozitor Franz Joseph Haydn, predstavnik “bečkih klasičara”, koji je otkrio do tada neistraženo polje narodne muzike, inspirišući se njemačkim, austrijskim, mađarskim, francuskim, ruskim folklorom. Bio je tri decenije kapelmajstor na dvoru mađarskih grofova Esterhazi, a dvaput je putovao u Englesku, gdje je stekao svjetsku slavu i komponovao najzrelija djela. Napisao je 104 simfonije, 83 gudačka kvarteta, više od 20 opera, klavirske sonate, crkvenu muziku. Njegova muzika je puna stvarnog života, komunikativna je i na prisan i jednostavan način univerzalna. Djela: simfonije “Jutro”, “Podne”, “Veče”, “Marija Terezija”, “Oproštajna”, “Oksfordska”, “Kraljica”, “Časovnik”, “Medvjed”, “Kokoška”, “Vojna”, gudački kvarteti “Sunčevi kvarteti”, “Ruski kvarteti”, oratorijumi “Stvaranje svijeta”, “Godišnja doba”, opera “Apotekar”.

1809. – Rođen je Nikolaj Vasiljevič Gogolj (1809.- 1852.) ruski književnik ukrajinskog porijekla. Osnivač je modernog ruskog realizma i spada među najznačajnije književnike u svijetu.

1855. – U 38. godini života umrla je engleska književnica Charlotte Bronte, autorica romana “Jane Eyre”. Riječ je o jednom od najslavnijih, najutjecajnijih i najpopularnijih romana svjetske književnosti, s najviše filmskih adaptacija. S mlađim sestrama Emilijom i Anom napisala je zbirku pjesama. Ostala djela: “Vileta”, “Profesor i Ema”.

1889. – Završena gradnja Eiffelovog tornja, najviše građevine francuske prijestolnice i jedan od najprepoznatljivijih svjetskih simbola. Nazvan je po svom dizajneru, inženjeru Alexandreu Gustavu Eiffelu. Toranj je težak 10.000 tona i visok čak 300 metara. Trebao je stajati 20 godina i biti razmontiran 1909. godine, no odlučeno je da ostane. Taj turistički spomenik posjeti više od sedam miliona ljudi godišnje.

1914. U Mexico Cityju rođen Octavio Paz, meksički pjesnik, kritičar, dramaturg i diplomata. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1990. godine.

Pariz, Eiffelov toranj

1917. – SAD od Danske preuzele Zapadnoindijske otoke u Karipskom moru i nazvale ih Djevičanski otoci. Ugovor o kupovini tih otoka za 25 miliona dolara sklopljen je u avgustu 1916. godine.

1935. – U Los Angelesu rođen američki filmski, pozorišni i TV glumac Richard Chamberlain. Na filmu debitira 1960. godine, a svjetsku popularnost ubrzo postiže naslovnom ulogom u TV seriji “Doktor Kildare”.

1939. – U Wiesbadenu rođen njemački redatelj, scenarist i producent Volker Schlondorff. Postigao je izniman komercijalni uspjeh filmovima “Izgubljena čast Katharine Blum” i “Limeni bubanj”, za kojega su mu dodijelili Oscara i Zlatnu palmu.

1948. – Umro je češki pisac i novinar Egon Erwin Kisch, otac modernog novinarstva. Bio je majstor reportaže, poznat po nadimku Leteći Reporter, kako je glasio naslov jedne njegove knjige. Putovao je po Rusiji, Americi, Kini, Meksiku, Njemačkoj i drugim zapadnoevropskim zemljama. Njegove reportaže su spoj vješto odabranih činjenica i pronicljivog tumačenja iz perspektive angažovanog posmatrača događaja. Ostala djela: knjige reportaža “Carevi, popovi, boljševici”, “Raj Amerika”, “Tajna Kina”, “Otkrića u Meksiku”, “Sajam senzacija”, “Pustolovine na pet kontinenata”.

1959. – Nakon neuspješne protukineske pobune u Lhasi, Dalaj-lama je pobjegao u Indiju, gdje je dobio politički azil.

1971. – Američki ratni zločinac poručnik William Calley osuđen je na doživotnu robiju (kazna je potom smanjena na 20 godina), zbog toga što je u Vijetnamskom ratu u martu 1968. komandovao tokom masakra civila u selu Mi Laj.

Virgin Islands, Djevičanski otoci

1980. – Snimajući film “Vrana” u Wilmingtonu u 28. godini života poginuo je američki glumac Brandon Lee. Ubijen je iz “lažnoga” Magnuma, koji je u cijevi imao zaglavljen metak.

1980. – Umro Jesse Owens, slavni američki atletičar, legendaran po svom četverostrukom trijumfu na Olimpijskim igrama u Berlinu, 1936. godine, gdje je bio neosporna zvijezda Igara.

1991. – Na Plitvicama u Hrvatskoj izbio prvi sukob između hrvatske policije i naoružanih Srba. Dvoje ljudi je poginulo, a 20 ranjeno. Na poziv Predsjedništva SFR Jugoslavije hrvatske snage su se povukle, a kontrolu su preuzele jedinice JNA. Narednih dana oružani sukobi izbili su u okolici Vinkovaca i Vukovara.

1991. – Varšavski pakt, kojim je Kremlj trideset šest godina držao istočni dio Europe pod kontrolom, službeno prestaje da postoji.

1993. – Vijeće sigurnosti UN-a usvojio je odluku o upotrebi vojne sile protiv prekršilaca u zoni zabranjenih letova nad Bosnom i Hercegovinom. Odlučeno je da bude oboren svaki avion koji se bez odobrenja nađe u tom prostoru.

1995. – U Corpus Christiju u Texasu, nekoliko dana prije 24. rođendana ubijena je pjevačica Selena, pravim imenom Quintanilla Perez. Ubila ju je prijateljica i predsjednica njezina fan cluba Yolanda Saldivar.

Dalaj-lama

2001. – U Nizozemskoj četiri para homoseksualaca sklopila brak na osnovu zakona koji je donijela nizozemska vlada.

2003. – U Potočarima kod Srebrenice ukopano 600 žrtava srebreničkog genocida  koji se dogodio 1995. godine. Ukopu je prisustvovalo oko 10.000 osoba. To su prve identificirane žrtve od preko 7.000 ubijenih srebreničana.

2003. – Haški tribunal osudio je Mladena Naletilića Tutu i Vinka Martinovića Štelu na 20, odnosno 18 godina zatvora zbog progona bošnjačkog stanovništva u Mostaru 1993. godine.

2004. – Haški tribunal osudio je bivšeg pripadnika Interventnog voda policije iz Prijedora Darka Mrđu na 17 godina zatvora zbog učešća u ubistvu oko 200 civila na Korićanskim stijenama, na Vlašiću, u avgustu 1992. godine.

Srebrenica, Potočari

2006. – Ustavni sud BiH utvrdio je da grb i zastava Federacije i zastava, grb i himna Republike Srpske nisu u skladu s Ustavom Bosne i Hercegovine, jer krše Međunarodnu konvenciju o ukidanju svih oblika rasne diskriminacije.

2014. – Jedanaest rudara povrijeđeno je u gorskom udaru u jami Raspotočje rudnika Zenica. Jedan rudar je u kritičnom stanju. Nezgoda se dogodila 29 minuta iza ponoći u jamskim prostorijama na dubini između 850 i 900 metara.

2016. – Haški tribunal oslobodio je Vojislava Šešelja po svih devet tačaka optužnice, koja ga je teretila da je govorom mržnje podsticao i podržavao ratne zločine u Hrvatskoj i BiH i protjerivanje Hrvata iz Vojvodine. Većinom glasova je zaključeno kako nije bilo udruženog zločinačkog poduhvata s bivšim predsjednikom Srbije Slobodanom Miloševićem na čelu.