Gubitak ruske Optima grupe u BiH premašio pola milijarde evra

Bosanski Brod, rafinerija

Gubitak Optima grupe koja je u vlasništvu ruske kompanije Njeftegazinkora premašio je pola milijarde evra. Grupa je i prošlu godinu završila sa gubitkom kao i kompanije u njenom Vlasništvu, Rafinerija nafte u Brodu i Rafinerija ulja Modriča.

Ekonomsiti ističu da vlasti u Republici Srpskoj (RS) godinama tolerišu propadanje naftne industrije i da je vrijeme da se ispita poslovanje ruske kompanije.

Prihodi Optima grupe u prošloj godini iznosili su oko 428 miliona evra dok su rashodi bili oko 458 miliona.

Iako je ruska kompanija uspjela prošle godine smanjiti gubitak u odnosu na 2016. za 84 miliona evra, to nije bilo dovoljno za pozitivan finansijski izvještaj, pa je tako prikazan gubitak od oko 30 miliona evra, a time je akumulirani gubitak narastao na vrtoglavih 514 miliona evra.

Traba napomenuti i da Optima grupa po osnovu kratkoročnih i dugoročnih obaveza duguje više od 600 miliona evra.

Katastrofalna situacija je i kada su u pitanju ostale kompanije u okviru Optima grupe.

Tako Rafinerija nafte Brod ima tržišnu vrijednost od mizernih 225 hiljada evra a prema posljednjem finansijskom izvještaju, akumulirani gubitak iznosi enormnih 306 miliona evra.

Rafinerija ulja Modriča ima akumulirani gubitak od gotovo 27 miliona evra, a prema mišljenju revizora iz posljednjeg revizorskog izvještaja, nastavak njenog poslovanje se dovodi u pitanje te se upozorava da rafinerija ima značajne transakcije sa povezanim pravnim licima što može dovesti do negativnog tumačenja od strane poreskih organa u vezi sa transfernim cijenama.

Za ekonomistu Gorana Radivojca, indikativno je da se gomilaju astronomski dugovi iako se radi o visoko profitabilnoj djelatnosti i to da se većina dugovanja odnosi na povezana pravna lica.

“Što se tiče transfernih cijena i međusobnih odnosa imali smo na Rudniku Ljubija situaciju gdje se angažovala Poreska uprava RS-a da vidi šta se tu dešava da se kojim slučajem tu ne radi o prelijevanju po transfernim cijenama i izbjegavanja dobiti. Očekujem da se, po tom principu po kojem su se angažovali u Ljubiji, angažuju i u ovom slučaju”, pojašnjava Radivojac.

Urednik portala Capital.ba Siniša Vukelić kaže da je ukupni gubitak Optima grupe gotovo veći od budžeta RS-a. I pored toga kaže imaju povlašten položaj kod entitetskih vlasti.

“Poreska uprava RS-a očigledno dosta toleriše jedno takvo srljanje u više od milijardu maraka (500 miliona evra) gubitka. Postavlja se pitanje njihove održivosti, a moram posjetiti i da su im tolerisali i čekali godinama, donosili nova rješenja o odlaganju poreskih obaveza koja su bila negdje oko 70 miliona evra koje su oni bili obavezni izmiriti odmah kad su kupili rafineriju nafte u Brodu”, kaže Vukelić.

Dodaje da im se toleriše i neispunjavanje obaveza iz privatizacionog ugovora.

“Gdje su trabali na primjer da naprave produktovod između Rafinerije nafte u Brodu i Rafinerije ulja u Modriči. Zatim su trebali izvršiti dodatna ulaganja koja nikada nisu ispunili. Takođe im je tolerisano kršenje osnovne odredbe Zakona o privatizaciji naftne industrije a to je da Rafinerija nafte zadrži osnovnu djelatnost a to je proizvodnja i prodaja naftnih derivata. Rafinerija nafte sada samo radi uslužnu preradu a ne klasičnu proizvodnju i prodaje Optima grupi”, ističe Vukelić.

Ekonomista Siniša Pepić od 2011. do 2014. bio je stručni konsultant Zarubežnjefta i zamjenik generalnog direktora Rafinerije ulja Modriča.

On kaže da su se tada planovi zasnivali na komercijalnim osnovama ali ništa od toga nije ispunjeno, pa tako Rafinerija u Brodu niti prerađuje dovoljno nafte da bi bila rentabilna niti ima mogućnost jeftinog transporta, jer je iz privatizacionog ugovora izbačena odredba o izgradnji 40 kilometara pruge koja bi povezala Brod sa mrežom Željeznica Republike Srpske i time rješio logističke probleme.

“Rafinerija brod da bi bila na nuli morala bi da preradi tri miliona tona nafte godišnje a ona je sada, mislim, ispod milion tona. Ali čak i da se proizvede tih tri miliona godišnje Rafinerija brod nije povezana željeznicom sa mrežom Željeznica RS-a, Sava nije plovna tako da barže takođe otpadaju kao opcija i kada se prevede tih hipotetičkih tri miliona tona na cisterne to je da nekih 500 cisterni bude natočeno i otpremljeno iz rafinerije brod svaki dan što je i logistički i fizički nemoguće izvesti. To sve govori u prilog tome da je projekat naftne industrije RS-a sve manje komercijalan a sve više politički projekat”, smatra Siniša Pepić.

Iz Optima grupe nisu odgovorili na pitanja Radija Slobodna Evropa (RSE) o razlozima lošeg poslovanja, niti su potvrdili ali ni opovrgli mogućnost povlačenja sa tržišta.

Kako gledaju na poslovanje naftne industrije nisu rekli RSE ni iz entitetske Vlade, a zaćutali su i u Ministarstvu industrije energetike i rudarstva.

Prema podacima koje je RSE dostavila Poreska uprava RS-a, Optima grupa, Rafinerije u Brodu i Modriči ali i maloprodajni lanac Nestro petrol nemaju poreskih dugovanja.