Kultura u 2018.

Oscar, Cannes, SFF, MESS, Projekat Hagada, samo su neki od događaja koji su obilježili kulturna dešavanja kod nas i u svijetu.

Zemaljski muzej BiH,

Internacionalni festival “Sarajevska zima” koja slovi za tradicionalni susret umjetnika i građana svijeta za 34 godine postojanja postao je simbol stvaralaštva i upoznavanja s različitim kulturama i civilizacijama svijeta. U 40 dana festivala predstavili su se umjetnici sa svih kontinenata iz različitih oblasti umjetnosti: teatar, film, vizuelne umjetnosti, multimedijalni performansi, savremeni ples, muzika, opera, balet, dizajn i arhitektura.

Zemaljski muzej Bosne i Hercegovine 1. februara, svečano je obilježio 130. godina postojanja i djelovanja ove značajne institucije. Na programu obilježavanja 130 godina Muzeja bile su i brojne radionice i prezentacije u obnovljenoj sali u Odjeljenju za prirodne nauke. Najvrijedniji eksponat Zemaljskog muzeja BiH, Hagada, jevrejski iluminirani kodeks, ponovo je dostupna posjetiocima. Orginal Hagade bio je inače rijetko kada izložen, jedva četiri puta godišnje, zato što nikada nisu postojali adekvatni uslovi.

U okviru projekta “Preventivna konzervacija zbirki Zemaljskog muzeja BiH u Sarajevu” u toku su radovi u enterijeru Odsjeka za prahistoriju te muzejske institucije, koji je nedostupan javnosti od 1992. godine. Studija konzervacije i restauracije zgrade Historijskog muzeja u Sarajevu bit će sačinjena tokom 2019.godine, nakon što je prestižna američka fondacija prošle godine odabrala zgradu u okviru projekta “Keeping It Modern” zajedno sa još devet drugih objekata arhitekture moderne širom svijeta.

Muzej savremene umjetnosti Republike Srpske centralna je muzejska ustanova za obavljanje muzejske djelatnosti u Republici Srpskoj. Muzej je prošle godine obilježio i Međunarodni dan i Evropsku Noć muzeja. U fokusu je bila izložba nastala u produkciji ovog muzeja „PUNKTUMI – Zbirka inostrane umjetnosti MSURS“. Zbirka obuhvata više od 360 umjetničkih djela.

Zlatni globusi dodijeljeni su u Los Angelesu po 75. put. Film “Tri bilborda pored Ebbing, Missouri” reditelja Martina McDonagha proglašen je najboljim filmom na ovogodišnjoj dodjeli britanskih filmskih nagrada BAFTA. Nominiran u osam kategorija, ovaj film je osvojio pet priznanja.

Britanski ekvivalent američkom Oscaru, BAFTA nagrada, prošla je u znaku iskazivanja solidarnosti sa žrtvama seksualnog. Mnoge zvijezde su, na dodjelu nagrada došle odjevene u crno.

Dodjelom Oscara, najvećeg priznanja u filmskom svijetu, završila je još jedna sezona filmskih nagrada. Film režisera Guillerma del Tora “Oblik vode” proglašen je najboljim filmom 90. dodjele nagrada Američke akademije filmskih nauka i umjetnosti. Ovaj film bio je najveći favorit s trinaest nominacija za Oscar, a osvojio ih je četiri uključujući i onaj za najboljeg redatelja.

Tokom 68. Međunarodnog filmskog festivala u Berlinu prikazano je oko 400 filmova. U glavnom takmičarskom programu prikazana su 24 filma, od kojih je 19 konkurisalo za glavnu nagradu, Zlatnog medvjeda. Film „Ne dotiči me“ rumunske rediteljke Adine Pintilije osvojio je nagradu Zlatni medved za najbolji film Nagrada za najbolju režiju dodeljena je američkom reditelju Vesu Andersonu za film „Ostrvo pasa“.

Žiri 71. Filmskog festivala u Cannesu, na čelu s glumicom Cate Blanchett, najveće priznanje -Zlatnu palmu dodijelio je filmu “Kradljivci” japanskog reditelja Hirokazu Koreeda, u konkurenciji od 21 filma. Veteran svjetske kinematografije Spike Lee je za film “BlacKkKlansman” osvojio Gran pri, dok je rediteljka Libanka Nadin Labaki koja se prvi put takmičila u Kanu, dobila Nagradu žirija za film “Capharnaum”.

Trinaesto izdanje Međunarodnog festivala animiranog filma u Neumu NAFF, publici je tokom pet dana ponudio ukupno 56 ostvarenja u Takmičarskom programu, te 17 u Panorami. Grand Prix osvojio je irski film “An Island” autora Rorija Byrne. Usporedo s projekcijama u Neumu, filmovi su prikazivani i u Mostaru. Nagrada Grada Mostara otišla je u ruke Mostarcu Goranu Fazili za njegov film “Kreacija nacije”.

Najznačajnija filmska smotra u regiji, Sarajevo Film Festival u osam festivalskih dana predstavila je rekordnih 266 filmova u 18 programa iz 56 zemalja, dok su svjetske premijere imala 52 filma, a 23 filma međunarodne premijere. Srce Sarajeva za najbolji igrani film pripalo je ostvarenju Aga Milka Lazarova, koji je istaknuo da je njegovo srce već odavno u Sarajevu, dok je Srce Sarajeva za najboljeg reditelja igranog filma uručeno Ioani Uricaru za ostvarenje Limunada.

Mediteran Film Festival proteklih godina postao je respektabilan kulturni događaj i filmski festival koji je po svim parametrima na drugom mjestu u državi, tvrde organizatori. Grand Prix za najbolji dugometražni dokumentarac na 19. po redu Mediteran Film Festivalu u Širokom Brijegu, pripao je filmu ‘Druga stana svega’ srbijanske rediteljice Mile Turajlić.

Dobitnik nagrade “Zlatni lav” za najbolji film jubilarnog 75. izdanja Filmskog festivala u Veneciji je film “Roma”, meksičkog reditelja Alfonsa Cuarona. Za glavnu nagradu na 75. Međunarodnom filmskom festivalu u Venecijji – Mostri prošle godine takmičio se 21 film, a odluku je donio ocjenjivački žiri kojim je predsjedavao dobitnik “Zlatnog lava” za film “Oblik vode”, Guillermo del Toro 2017. godine.

U Sevilli je održana 31. dodjela Evropskih filmskih nagrada (EFA), a lauerati su bili gosti 24. Sarajevo Film Festivala. Najboljim evropskim filmom proglašena je poljska drama “Hladni rat” Pawela Pawlikowskog koji je otvorio Sarajevo Film Festival. Za ovaj film Pawlikowski je dobio nagradu za najboljeg evropskog reditelja i scenaristu, a Joanna Kulig za najbolju glumicu. “Hladni rat” Pawela Pawlikowskog obilježio je ovogodišnju evropsku kinematografiju osvojivši nagrade na najprestižnijim smotrama sedme umjetnosti među kojima je i nagrada za najbolju režiju na 71. Festivalu u Cannesu.

Dvadeset prvu godinu zaredom, Narodno pozorište RS organizovalo je Teatar fest „Petar Kočić“, koji je tokom sedam teatarskih dana u Banjaluku doveo najbolje predstave iz regiona. Pozorišni komad “Ustav Republike Hrvatske” Ante Tomića, Rajka Grlića i Željke Udovičić proglašen je za najbolju predstavu na 21. Teatar festu “Petar Kočić” u Banjaluci.

Kamerni teatar 55 prošle godine ostvario je mnoštvo značajnih projekata. Početak nove teatarske sezone ovog teatra omogućio je publici da prvi put uživa u brojnim naslovima Metropolitan opere u visokoj HD rezoluciji, u isto vrijeme kada se predstave održavaju i u New Yorku.

Ispred Pozorišta mladih Sarajevo otvoren je Trg kulture Jurislav Korenić u čast velikog pozorišnog i tv reditelja, osnivača Pozorišta mladih, Kamernog teatra 55 i Festivala MESS.

Najveća i najstarija pozorišna kuća u BiH, jedina koja pored dramskog ima i operni i baletni ansambl i u novoj umjetničkj sezoni ostala je dosljedna repertoaru u kojem je prostor posvećen kako klasičnim tekstovima kao i praizvedbama. Izvedbom u Narodnom pozorištu Sarajevo 20. juna ova opera Hasanaginica je obilježila svoje 60. jubilarno izvođenje.

U Tuzli je održan Festival premijera u okviru kojeg je scenski život započelo pet novih teatarskih ostvarenja. Prošlogodišnje izdanje manifestacije organizirano je u povodu obilježavanja 50. godišnjice umjetničkog rada pjesnika za djecu i književnika Šime Ešića, u isto vrijeme kada počinje i 17. teatarska sezona Teatra kabare Tuzla.

Dvadeset i tri predstave iz sedamnaest zemalja sa četiri kontinenta takmičile su se za Nagrade – Lovorove vijence 58. Internacionalnog teatarskog festivala MESS.

Za najmlađu publiku odvijao se i Mali Mess, zajedno sa pratećim događajima. U širokom rasponu stilske raznolikosti, koja odgovara višegodišnjoj profilaciji Festivala MESS posebno su bile zanimljive predstave koje su teatarskim jezikom farse ispričale priče inspirisane ratom, patriotizmom, te historijskim prilikama.

Odabrane predstave 37. pozorišnih/kazališnih igara BiH svjedočile su o sveopštem stanju u bh. pozorištima i aktuelnom trenutku. Tematski, gotovo sve predstave su se na neki način bavile ratom i njegovim posljedicama. “Sabirni centar”, mračna komedija Dušana Kovačevića, postavljena u adaptaciji dramaturga Ivana Velisavljevića i redatelja Marka Misirače, u koprodukciji Narodnog pozorišta Republike Srpske iz Banje Luke i Pozorišta Prijedor, najbolja je predstavaom u cjelini na 37. pozorišnim/kazališnim igrama u Jajcu. 37.

Održani u dinamičnoj atmosferi, pod selektorskom palicom Željka Mitrovića, 35. pozorišni/kazlišni susreti u Brčkom potvrdili su svu ozbiljnost festivala, te ono što je najbitnije-njegovu nasušnu potrebu. Predstava “Posljednja ljubav Hasana Kaimije” u produkciji Narodnog pozorišta Tuzla prema jednoglasnoj odluci žirija, osvojila je Gran-pri 35.

Sada već tradicionalno treću subotu u novembru na Noć teatra otvaraju se vrata teatarskih i drugih kulturnih ustanova u 12 bosanskohercegovačkih gradova sa čak 40 različitih programskih sadržaja. U Bosni i Hercegovini se deveti put za redom održala ova manifestacija evropskog karaktera u kojoj ove godine učestvuje 10 zemalja i to: Hrvatska, Slovačka, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Srbija, Austrija, Mađarska, Češka, Bugarska i Belgija. Izvedena je 21 predstava.

Dječije pozorište Republike Srpske iza sebe ima veoma uspješnu godinu, u kojoj je ostvarilo pet premijera, osvojilo nekoliko nagrada, zabilježilo brojna gostovanja, od kojih je najznačajniji bio odlazak u Kinu, te obilježilo i pokoji jubilej. Predstava “Mačak u čizmama” pobjednik je 23. Susreta pozorišta/kazališta lutaka BiH u Bugojnu.

Bosansko narodno pozorište Zenica je svoju 68. umjetničku (pozorišnu i koncertnu) sezonu 2017/2018. završilo sa značajnim programskim rezultatima. I ove sezone je zenički BNP zadržao status pozorišne kuće sa najvećim brojem premijernih izvedbi u segmentu drame, te je u 68. sezoni izvedeno osam premijernih izvedbi, od kojih su tri predstave u produkciji Dječije, omladinske i lutkarske scene, a pet predstava u produkciji scena namijenjenih za odraslu publiku.

Već treći put, Istočno Sarajevo je bilo domaćin festivala “Guitar United” (gitara spaja) koji je i ova godine privukao veliki broj učesnika i takmičara. U prostorima Kulturnog centra, Muzičke škole i škole “Basics”., od 25. do 28. oktobra dešavali su se koncerti, promocije, predavanja i takmičenje mladih gitarista u 6 kategorija.

Prestižna književna Nagrada Meša Selimović, za najbolji roman objavljen 2017. godine na govornom prostoru Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Srbije i Crne Gore, dodijeljenja je u Tuzli književniku Semezdinu Mehmedinoviću za roman Me’med, crvena bandana i pahuljica. Tako je odlučio žiri 18. Međunarodnih književnih susreta “Cum grano salis”.