Srebrenica: Spomenik miru opštine koja nije priznala genocid

Spomenik miru u Srebrenici ne može postojati dokle god Srbi iz Srebrenice negiraju da je izvršen genocid. Ovim riječima Kada Hotić, članica udruženja “Majke enklave Srebrenice” komentira gradnju spomenika “Ruka u ruci” u centru Srebrenice.

Početkom avgusta počeli su radovi na zaštiti i pripremi lokacije gdje će biti izgrađeni spomenik miru i fontana, a iz Opštine Srebrenica kazali su da projekt realizira se u cilju mira, pomirenja, prijateljstva i solidarnosti.

“Kad priznaju da je počinjen genocid u Srebrenici, da je Srebrenica ubijena od strane srbo-četnika domaćih i iz Srbije, onda o tome možemo razmišljati. I da se izvine žrtvama, da zatraže oprost, onda možemo graditi spomenika mira. A to se nije desilo, i nema mira, i to su samo prazne priče”, kaže Hotić za Radio Slobodna Evropa (RSE).

Na inicijativu Ureda visokog predstavnika u BiH, odbornici Skupštine Opštine Srebrenica su 2019. godine donijeli odluku o izgradnji spomenika.

“Radi se o spomeniku koji asocira na mir. Želimo poslati poruku Srebrenici da želimo mir. Nema nikakve veze ni s posljednjim ratom, ni dešavanjima. Svi narodi u Srebrenici imaju svoja obilježavanja, imaju svoje spomenike… Ovdje je riječ samo o poruci mira, želimo da takva poruka ode iz Srebrenice”, kazao je za RSE Nedžib Smajić, predsjednik Skupštine Opštine Srebrenica.

Da planirani spomenik neće asocirati na mir smatra Emir Suljagić, direktor Memorijalnog centra – Srebrenica Potočari.

“Ideja da se spomenik miru podiže tačno, ali tačno na mjestu na kojem je Ratko Mladić 11. jula 1995. godine pozvao na osvetu Turcima poslije bune protiv dahija – bojim se da nedostaje riječ u bosanskom jeziku, možda meni fali riječ u mom kategorijalnom aparatu da to opišem, ali u svakom slučaju, termin koji je upotrebljiv – sramotna”, kaže Suljagić i dodaje:

“Nemoguće je pričati o miru u gradu i Opštini koji je za više od 50 posto stanovništva Bosne i Hercegovine mjesto, fizička lokacija koja je neopozivo povezana s pokušajem uništenja grupe građana ove zemlje koji čine više od 50 posto stanovništva.”

Relativizacija genocida?
Spomenik bi trebao biti završen do polovine septembra 2020. godine, a načelnik Opštine Mladen Grujičić kaže da nosi jasnu poruku.

“To znači jedna poruka, drugačija poruka u odnosu na one kakve su dosad išle iz Srebrenice, a to su samo poruke prošlosti. Izgradnjom ovog spomenika želimo da pokažemo da smo svi opredijeljeni za zajednički život, bolji život, život u miru. I mislim da sama riječ spomenik miru sve govori”, rekao je Grujičić.

S druge strane, i predstavnici pojedinih udruženja kažu da malo znaju o izgradnji spomenika miru. Branimir Kojić, predsjednik Organizacije porodica zarobljenih i poginulih boraca i nestalih civila Srebrenica, kaže da ih niko nije konsultovao u vezi s izgradnjom spomenika.

“Niko od vlasti nas nije pitao. Mi smo, iskreno, protiv toga, jer ne znamo o čemu je riječ. Ako je u dugu suživota, tolerancije, mi to podržavamo, ali bi bilo lijepo da nas neko konsultuje, da znamo, da nam objasni o čemu je riječ”, kazao je Kojić.

“Ideja da načelnik i opština, koji kontinuirano, na svakom koraku, u svakoj prilici negiraju genocid, grade spomenik miru, nije ništa drugo nego uvreda svima nama koji smo to preživjeli”, komentira direktor Memorijalnog centra Suljagić.

“Podsjetit ću”, nastavlja, “da je u enklavi Srebrenica, najmanje ono što mi u ovom trenutku znamo, od maja ’92., u i oko enklave Srebrenica, do jula ’95. sigurno ubijeno više od 10.000 ljudi”.

“Kakav spomenik mira!? Kojeg mira? Mira na kostima tih ljudi? Je li to taj mir? Je li to spomenik koji se podiže miru – grobnom miru koji možete osjetiti, fizički, svaki put kad prođete kroz Potočare i pokušate doći do Srebrenice?”, kaže Suljagić.

Načelnik Opštine Srebrenica smatra da je grad na ovaj način dao primjer koji može poslužiti drugim gradovima.

“Mi se i trudimo da prednjačimo u svemu, u nekim boljim stvarima, nego je to bilo ranije. Smatram da treba da bude više ovakvih spomenika, pogotovo tamo gdje su multietničke sredine, da se pokaže da mir nema alternativu”, kaže Grujičić.

Međutim, za Suljagića inicijativa za cilj ima “relativizaciju genocida i podrivanje narativa koji je utemeljen na činjenicama koje su pravosudno utvrđene, odavanjem počasti tobože svim žrtvama”.

“Kojim svim žrtvama? Ko je žrtva? O čemu ovdje govorimo? Kojim svim žrtvama? Žrtve imaju imena i prezimena. Hoćete spomenik miru? Stavite svih 10.000 imena Bošnjaka, najmanje 10.000, ubijenih”, kaže za RSE Suljagić.

Za njega poruka da mir nema alternativu bila bi da načelnik Opštine Grujičić dođe u mezarje u Potočarima i pokloni se stradalim sugrađanima.

“Ovo što on radi je podrivanje mira. Ovo što on radi je, kao što rekoh, uvreda, upućena direktno i lično više od polovini stanovništva Bosne i Hercegovine. To je ono što on radi. Nemojte ovu stvar gledati izvan konteksta ukupne politike koju vodi entitetska vlast ovdje”, poručuje Suljagić.

U sklopu spomenika miru, u centru Srebrenice bit će instalirana i fontana. Vrijednost radova je 70.000 konvertibilnih maraka (oko 35.000 eura). Spomenik miru u Srebrenici zamišljen je kao mesingana skulptura na postamentu u vidu podlaktica ruku čije šake na dlanovima drže planetu Zemlju na čijem vrhu, zagrljeni stoje četvero djece.