1169. – Francuska i Engleska sklopile mir prilikom susreta u Monmiraju kraljeva Luja Sedmog i Henrija Drugog.
1412. – Rođena je Jeanne d”Arc (Ivana Orleanska), francuska nacionalna junakinja i svetica Katoličke crkve. Mlada i neuka Ivana Orleanska, na čelu samo nekoliko stotina Francuza, zauzela je 29. aprila 1429. grad Orléans i natjerala engleske osvajače u panični bijeg. Snažni oslobodilački zanos zahvatio je potom cijelu Francusku. Ona je oslobodila opsjednuti Orléans, pobijedila Engleze kod Pataya, a zatim povela kralja na krunidbu u Reims. Kod Compiègnea pala je, međutim, u ruke pristaša engleskoga kralja, koji su je izručili Englezima. Crkveni sud ju osuđuje, po diktatu Engleza, na smrt kao krivovjerku i vješticu. Spaljena je živa na lomači 30. maja 1431. u Rouenu.
1822. – Rođen njemački arheolog Heinrich Schliemann, koji je svoje cjelokupno bogatstvo stečeno u mladosti trgovinom potrošio na arheološka istraživanja. Otkrio je 1868. Troju, koristeći se podacima iz Homerovih spjevova “Ilijada” i “Odiseja”, a potom i Mikenu, Orhomen i Itaku.
1829. – Umro je češki slavista Josef Dobrovský, otac slavistike, tvorac češke gramatike i gramatike staroslovenskog jezika, središnja ličnost češkog narodnog preporoda. Proučavao je sve slovenske jezike i književnosti, posebno rad slovenskih prosvjetitelja Ćirila i Metodija, slovenske azbuke i staroslovenski jezik. Djela: “Istorija češkog jezika i književnosti”, “Gramatika češkog jezika”, “Gramatika staroslovenskog jezika”, slavističke zbirke “Slavin”, “Slovanka”.
1838. – Alfred Vail demonstrirao telegrafski sistem koji koristi tačke i crtice, preteču Morseovog koda.
1883. – Rođen je Khalil Gibran, libanonski pjesnik i umjetnik.
1884. – Umro češki svećenik, biolog i botaničar Gregor Mendel, koji je prvi došao do jasnih i preciznih formulacija o prenošenju nasljednih osobina i time postavio temelje moderne genetike. Rezultate je izložio 1865. u djelu “Eksperimenti s biljnim hibridima”.
1907. – Maria Montessori otvorila je Dječju kuću u San Lorenzu u kojoj je razvila metodiku rada s djecom s metalnom retardacijom. Montessori je tri puta predlagana za Nobelovu nagradu za mir, a u njezine najvažnije doprinose novoj pedagogiji spadaju poučavanje djece u tri dobne skupine, priznavanje djece kao osobe koje su u stanju donositi vlastite odluke i važnost razvoja “upijajućeg uma”. Maria Montessori bila je talijanska liječnica, pedagoginja i feministica, a najpoznatija je upravo po tome što je tvorac Montessori pedagoške metode. Kao prva žena upisala je krajem 19. vijeka studij medicine na Univerzitetu u Rimu, a 1896. postala prva žena liječnica u Italiji. Još okom studija počela ju je zanimati dječja pedagogija i psihologija, a nekoliko godina kasnije postaje docent za pedagogiju, antropologiju i psihologiju.
1912. – Novi Meksiko je postao 47. savezna država SAD-a.
1919. – Umro je američki državnik Theodore Roosevelt, predsjednik SAD od 1901. do 1909, čija je politika stvorila svjetsku silu od do tada izolacionističke Amerike. Dužnost šefa države je preuzeo kao potpredsjednik SAD, poslije ubistva predsjednika Williama McKinleya 1901. Inicijator je izgradnje Panamskog kanala, a za posredovanje u rusko-japanskom ratu 1905. dobio je 1906. Nobelovu nagradu za mir.
1929. – Kralj Aleksandar Karađorđević, nakon ubojstva Stjepana Radića i novonastale političke krize, iskorištava priliku da ukine Vidovdanski ustav, raspušta Narodnu skupštinu, te uvodi osobnu diktaturu (tzv. Šestojanuarska diktatura).
1940. – Nijemci vrše masovna pogubljenja Poljaka u Poznanju.
1945. – Predsjednik Nacionalnog komiteta za oslobođenje Jugoslavije i vrhovni komandant Narodnooslobodilačke vojske, maršal Josip Broz Tito i šef britanske vojne misije Fitzroy MacLean su sklopili sporazum o uspostavljanju vazduhoplovne baze kod Zadra za potrebe savezničkog vazduhoplovstva u borbi protiv njemačkih snaga pred kraj Drugog svjetskog rata.
1941. – Franklin Roosevelt, predsjednik SAD-a, u svom govoru u Kongresu definira američki cilj o “četiri slobode”: slobodu govora, slobodu religije, slobodu od straha i slobodu od siromaštva.
1945. – Maršal Jugoslavije Josip Broz Tito i šef britanske vojne misije Fitzroy MacLean u Drugom svjetskom ratu sklopili su sporazum o uspostavljanju vazduhoplovne baze kod Zadra za potrebe savezničkog vazduhoplovstva u borbi protiv njemačkih snaga.
1949. – Umro je američki filmski režiser Victor Fleming, koji je svjetsku slavu stekao filmom “Prohujalo sa vihorom”. Ostali filmovi: “Čarobnjak iz Oza”, “Kapetan Hrabrost”, “Tortilja Flat”, “Jovanka Orleanka”.
1950. – Velika Britanija priznala Kinu.
1963. – Reza Pahlavi, iranski šah, počinje sa “bijelom revolucijom”, sprovodi agrarne reforme i daje pravo glasa ženama.
1981. – Umro je škotski pisac Archibald Joseph Cronin, u čijim je djelima, prožetim blagim romantizmom i društvenom kritikom, opisan život rudara i britanske srednje klase. Djela: romani “Šeširdžijin zamak”, “Citadela”, “Zvijezde gledaju s neba”, “Španski vrtlar”, “Gospođa sa karanfilima”, “Tri ljubavi”, “Pregršt raži”, “Herojske godine”, “Judino drvo”, drama “Jupiter se smije”, memoari “Pustolovine u dva svijeta”.
1993. – Umro je Rudolf Nurejev (1938.-1993.) ruski baletan, koji se smatra jednim od najvećih baletana 20. vijeka.
1993. – Umro je američki trubač, pjevač, kompozitor, aranžer i šef orkestra John Dizzy Gillespie, jedan od najboljih trubača i improvizatora u istoriji džeza. Odigrao je presudnu ulogu u stvaranju tzv. bi-bap muzike.
2001. – Američki Kongres proglasio je službeno pobjedu Georga W. Busha na predsjedničkim izborima 2000.
2004. – Iran i Egipat postigli su sporazum o obnovi diplomatskih odnosa, koji su bili prekinuti punih 25 godina.
2016. – Sjeverna Koreja izela probu hidrogenske bombe.
You must be logged in to post a comment Login