1478. – Rođen je engleski humanista i državnik Thomas More, rodonačelnik utopijskog socijalizma, pisac socijalnih, istorijskih i teoloških spisa. Od 1529. do 1532. bio je lord-kancelar kralja Henrija Osmog, ali je 1535. zbog odbacivanja crkvene reformacije i odbijanja da prizna kralja crkvenim poglavarom, osuđen na smrt i pogubljen. U političko-filozofskom romanu “Utopija”, objavljenom na latinskom jeziku 1516, opisao je ekonomsku bijedu Engleske, podvrgavši oštroj kritici privatnu svojinu, posebno veleposjedničko zahvatanje zemlje seljaka i eksploataciju u kapitalističkim manufakturama. Nasuprot tome, naslikao je zamišljeno ostrvo “Utopiju”, idealnu komunističku državu sa savršenim društvenim i političkim sistemom.
1792. – Austrija i Pruska sklopile savez protiv revolucionarne Francuske zbog straha od širenja ideja revolucije.
1812. – Rođen engleski pisac Charles Dickens, osnivač socijalnog romana, tipičan predstavnik realizma. U djelima je iznio na vidjelo strahovitu nepravednost u viktorijanskom engleskom društvu, čime je uzburkao javno mnijenje, a parlament nagnao da provede izvjesne socijalne reforme. Tegobno lično iskustvo stekao je kad je, zbog porodičnih dugova, kao dječak bio prinuđen da radi u jednoj fabrici za proizvodnju paste za obuću. Djela: Oliver Twist, David Copperfield, Posmrtni spisi Pickwickova kluba, Život i pustolovine Martina Chuzzlewita, Staretinarnica, Cvrčak na ognjištu, Veliko očekivanje, Božiċna priča…
1863. – Na britanskom vojnom brodu “Orfej”, koji je potonuo pored obala Novog Zelanda, poginulo 190 ljudi.
1870. – Rođen austrijski psihijatar Alfred Adler, jedan od pionira psihoanalize, osnivač pravca takozvane individualne psihologije, kojom se odvojio od tvorca psihoanalize Zigmunda Frojda. Smatrao je da je težnja ka moći pokretačka snaga psihičkog života svakog pojedinca, što može da izazove pretjeranu težnju ka afirmaciji ili unutrašnji otpor osjećanju manje vrijednosti i time neurotična oboljenja. Djela: “Praksa i teorija individualne psihologije”, “Poznavanje čovjeka”, “O nervoznom karakteru”.
1864. – Umro je reformator srpskog jezika i pravopisa Vuk Stefanović Karadžić.
1878. – Umro papa italijanskog porijekla Pije Deveti, čiji je pontifikat trajao 31 godinu i 236 dana, najduže u istoriji rimokatoličke crkve. Na Vatikanskom saboru 1870. proglasio je dogmu o papskoj nepogrešivosti.
1885. – Rođen američki pisac Sinclair Lewis, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1930, koji je ismijavao zablude i samoobmane američkog društva i pisao protiv rasne diskriminacije. U realističko-satiričnim romanima podvrgao je podsmijehu ljekare, sveštenike, sudije, malograđane, “poslovne ljude”, industrijalce. Djela: “Glavna ulica”, „Kraljevska krv”,„Babbitt”, „Elmer Gantry”, „Čovjek koji je poznavao Coolidgea”, „Dodsworth”, „Arrowsmith”, „Ann Vickers”, „Umjetničko djelo”
1894. – Umro belgijski proizvođač duhačkih instrumenata Adolphe Sax, koji je 1840. izumio muzički instrument, nazvan – njemu u čast – saksofon.
1913. – U Sarajevu rođen Oskar Danon, bh. i jugoslovenski dirigent i kompozitor jevrejskog porijekla, akademik ANUBiH. Kao dirigent radio je u Sarajevu, a poslije postaje direktorom Beogradske opere (1944-1965). Umro je 2009. u Beogradu
1947. – Velika Britanija izložila plan podjele Palestine na jevrejski i arapski dio.
1962. – Od eksplozije u zapadnonjemačkom rudniku uglja kod Sarbrikena poginulo 298 rudara.
1964. – Popularna britanska pop grupa “Beatles” prvi put je nastupala u SAD.
1968. – Premijeri svih deset kanadskih provincija odobrili nacrt ustava, prema kojem je status francuskog jezika u cijeloj Kanadi izjednačen s engleskim.
1971. – Žene u Švicarskoj referendumom dobile pravo glasa.
1979. – Umro Josef Mengele, njemački nacistički ljekar koji je stekao nadimak “Anđeo Smrti” zbog svojeg rada u Auschwitzu i drugim koncentracijskim logorima. Vršio je okrutne eksperimente na ljudima, a bio je zadužen i za organizaciju logora. U plinske komore je poslao 400.000 ljudi, kao i Adolf Eichmann.
1984. – Američki astronaut Bruce Mccandless napustio svemirski brod Challenger i “prošetao” svemirom kao prvi čovjek koji se kretao bez fizičke veze s letjelicom, pokretan motorom na leđima.
1986. – Doživotni predsjednik Haitija Jean-Claude Duvalier pobjegao iz zemlje, okončavši 29-godišnju diktaturu porodice Duvalier u toj karipskoj zemlji.
1990. – Plenum Centralnog komiteta Komunističke partije SSSR odlučio da se iz Ustava izbriše odredba kojom joj je garantovana “rukovodeća i usmjeravajuća” uloga u društvu, omogućivši time višestranačku demokraciju.
1991. – Svećenik Jean-Bertrand Aristide proglašen predsjednikom Haitija, kao prvi demokratski izabran šef te karipske države.
1992. – Potpisan Ugovor o osnivanju Europske unije, poznatiji kao Ugovor iz Maastrichta kojim su postavljeni ciljevi ekonomske i monetarne unije, jedinstvene valute, zajedničke vanjske i sigurnosne politike, zajedničke obrambene politike, a zatim i obrane, uvođenja građanstva Unije, uske suradnje u pravosuđu i unutarnjim poslovima.
1999. – Umro kralj Husein, koji je vladao Jordanom od 1952. Na prijestolju te bliskoistočne zemlje naslijedio ga je sin Abdulah.
2000. – U Beogradu ubijen ministar odbrane SR Jugoslavije Pavle Bulatović.
2001. – Visoki predstavnik za BiH Volfgang Petrich imenovao članove Komisije za ustavna pitanja Narodne skupštine Republike Srpske i Ustavne komisije Predstavničkog doma Parlametna Federacije BiH, čiji je zadatak da rade na provođenju odluke Ustavnog suda o konstiututivnosti naroda.
2001. – Umrla američka pjevačica i glumica Dale Evans, koja je sa suprugom Royem Rogersom igrala u 27 vestern-filmova i napisala njihovu pjesmu “Tragovi sreće”.
2003. – Umro Augusto Monterroso, pisac iz Gvatemale i poznati majstor kratke priče, koji je 2000. osvojio špansku nagradu za literaturu Princ od Asturije.
2006. – Austrijske vlasti razbile međunarodni lanac dječije pornografije koji je činilo više od 2.360 osumnjičenih osoba iz 77 zemalja.
2006. – Naučna ekspedicija otkrila više novih vrsta životinja i biljaka na Zapadnoj Novoj Gvineji. Otkriveno je 20 novih vrsta žaba, 4 vrste leptira, nekoliko vrsta palmi, jedna ptičija podvrsta, kao i vrsta kengura za koju se mislilo da je istrebljena zbog lova.
2014. – Val socijalnih protesta zahvatio je sve veće gradove u BiH. U Tuzli, Sarajevu, Mostaru, Bihaću, Zenici i drugim gradovima pobunjeni narod sukobio se sa snagama specijalne policije, lojalnim režimu. Nakon što su specijalci građane Sarajeva palicama i nogama bacali u Miljacku, narod je uzvratio svom silinom. Tokom ovih protesta zapaljene su zgrade kantonalnih vlada u više gradova, zgrada predsjedništva u Sarajevu, a u Mostaru su osim zgrada institucija zapaljena i sjedišta HDZ-a i SDA, stranaka koje ovim gradom vladaju neprekidno od 1990. Protesti su organizovani i u gradovima Republike Srpske, ali su brzo ugušeni.
You must be logged in to post a comment Login