09. 11. – Dogodilo se na današnji dan – Nakon višednevnog granatiranja srušen Stari most u Mostaru. Umro je francuski državnik Charles de Gaulle, osnivač i prvi predsjednik Pete republike.

1799. – Napoleon Bonaparta je zbacio Direktorijum i kao prvi konzul postao stvarni vladar Francuske.

1818. – Rođen je ruski pisac Ivan Sergejevič Turgenjev, jedan od najznačajnijih predstavnika ruskog realizma, čija djela karakteriše izuzetna liričnost i stilsko majstorstvo. Prvi je ruski pisac čija su djela prodrla na Zapad, gdje je čitan s divljenjem i za života je uživao mnogo veći ugled u francuskim nego u ruskim književnim krugovima. Zanimao ga je tip “suvišnog čovjeka” – plemića-intelektualca i tip “nihiliste” – građanskog intelektualca, sukobljenog s konzervativizmom plemićke kulture. Predskazivao je revolucionarnu epohu u Rusiji. Djela: romani “Očevi i djeca”, “Plemićko gnijezdo”, “Rudin”, “Dim”, “Novina”, “Uoči novih dana”, pripovijetke “Proljećne vode”, “Asja”, “Lovčevi zapisi”, drama “Mjesec dana na selu”…

1918. – U Berlinu su poslije generalnog štrajka radnici izašli na ulice, vojnici poslati da ih zaustave pridružili su se pobuni protiv monarhije, a car Wilhelm Drugi je abdicirao i pobjegao u Holandiju.

1937. – Umro je britanski državnik James Ramsay MacDonald, jedan od osnivača Laburističke partije. Kao prvi laburista na tom položaju 1924. je postao premijer Velike Britanije, a vladu je potom predvodio i od 1929. do 1935.

1938. – Njemački nacisti su u “Kristalnoj noći” (Kristallnacht) otpočeli progon Jevreja, ubivši neutvrđen broj djece, žena i muškaraca i spalivši stotine sinagoga, više od 7.000 jevrejskih prodavnica i kuća. Iste večeri vođe Trećeg rajha su odlučile da u Njemačkoj istrijebe sve Jevreje. U znak sjećanja na njih današnji dan se obilježava kao Međunarodni dan borbe protiv fašizma i antisemitizma.

1940. – Umro je britanski državnik Arthur Chamberlain, vođa Konzervativne stranke i premijer Velike Britanije od 1937. do 1940. U uzaludnom naporu da izbjegne vojni sukob s Njemačkom, potpisao je krajem 1938. kapitulantski Minhenski pakt s vođom Trećeg rajha Adolfom Hitlerom, što je omogućilo nacistima da 1939. raskomadaju Čehoslovačku.

1946. – Sarajevska opera započela svoju umjetničku djelatnost svečanom premijerom “Prodana nevjesta” Bedricha Smetane.

1952. Umro izraelski državnik i hemičar Chaim Weizmann, prvi predsjednik novoformirane države Izrael 1948, predsjednik Svjetske cionističke organizacije (1920-1931) i Jevrejske agencije (1929-1931. i 1935-1946).

1953. – Kambodža je postala nezavisna od Francuske.

1953. Umro kralj Abdul-Aziz Ibn Saud, koji je 1932. osnovao Kraljevinu Saudijsku Arabiju, osvojivši prije toga čitavu centralnu Arabiju.

1963. U japanskom rudniku uglja Omuta u eksploziji gasa poginula su 452 rudara, a 470 ih je ranjeno. Istog dana poginuo je 161 putnik u sudaru teretnog voza s putničkim na pruzi za Tokio.

1970. – Umro je francuski državnik Charles de Gaulle, osnivač i prvi predsjednik Pete republike, koji je kao vođa pokreta “Slobodna Francuska” u Drugom svjetskom ratu simbolizovao francuski otpor nacistima. Kad je maršal Henri Philippe Pétain formirao marionetsku vladu, De Gaulle je otišao u London, odakle je 18. juna 1940. pozvao Francuze na borbu protiv okupatora. Poslije rata je rukovodio privremenom vladom, a od 1947. do 1953. bio je predsjednik Francuske. Poslije alžirskog puča 1958. postao je premijer, a 1959. predsjednik Pete republike. Ograničio je vlast parlamenta, ojačao izvršnu vlast i prerogative šefa države. Uspio je da okonča rat u Alžiru. Politički se često razilazio sa saveznicima u NATO paktu, posebno sa SAD, u težnji da vrati uticaj Francuske u evropskim poslovima. Pošto nije dobio većinu na referendumu o regionalizaciji zemlje i ukidanju senata, 1969. se povukao s položaja. Djela: “Ratni memoari” (tri toma), “Memoari nade” (dva toma).

1971. – Predstavnici Kine prvi put se pojavili u UN.

1985. – Ruski velemajstor Gari Kasparov s 23 godine postao je najmlađi svjetski prvak u istoriji šaha. U meču za titulu pobijedio je ruskog velemajstora Anatolija Karpova rezultatom 13:11.

1989. – Ukida se zabrana prelaska iz istočnog u zapadni Berlin, hiljade građana okupilo se i počelo sa rušenjem Berlinskog zida. Zid je sagrađen 1961. sa ciljem da onemogući prelaz iz Istočne u Zapadnu Njemačku, a bio je simbol Hladnog rata.

1991. – Umro je francuski pjevač i glumac italijanskog porijekla Yves Montand, koji je svjetsku slavu postigao filmom “Nadnica za strah”. Ostali filmovi: “Vrata noći”, “Heroji su umorni”, “Vještice iz Salema”, “Veliki plavi put”, “Volite li Bramsa”, “Hajde da se volimo”, “Z”, “Priznanje”.

1991. – U organizaciji SDS-a održan je tzv. plebiscit srpskog naroda u BiH, na kojem se za ostajanje u Jugoslaviji izjasnila većina Srba.

1993. – Nakon višednevnog granatiranja Mostara od strane HVO srušen je Stari most. Sagradio ga je turski graditelj Hajrudin, između 1557.-1566. godine, a nakon obnove 2004. Stari most je uvršten na listu svjetske kulturne baštine UNESCO-a.

1995. – Predsjednik PLO Jaser Arafat prvi put posjetio Izrael, otišavši u porodičnu kuću četiri dana ranije ubijenog izraelskog premijera Jicaka Rabina, čijoj je udovici izrazio saučešće.

2004. Ubila se Iris Chang, autorica knjige “Silovanje Nankinga” koja predstavlja osvjedočenu historiju japanske brutalnosti u Kini tokom 30-ih godina prošlog vijeka. Knjiga je pokrenula preispitivanje tamne historije japanske okupacije Kine.

2009. Umro ruski fizičar i nobelovac Vitalij Ginzburg, koji je 1950-ih učestvovao u izradi sovjetske hidrogenske bombe, zbog čega je dobio Staljinovu nagradu i razne privilegije.

2014. – Umro je glumac Nikola Simić.

KambodžaKambodža