1598. – Kralj Henry IV od Francuske izdao je Edikt iz Nantesa, davši Hugenotima slobodu vjeroispovijesti.
1695. – Umro je francuski pisac Jean de La Fontaine, član Francuske akademije, obnovitelj basne. “Basne” je pisao živo, plastično i duhovito, a u poeziji je stvorio sopstvenu versifikaciju, majstorski miješajući najraznovrsnije stihove. Ostala djela: pjesme “Adonis”, “Elegija nimfama Boa”, “Filemon i Baukida”, roman “Ljubav Psihe i Kupidona”, stihovane “Priče”.
1743. – Rođen američki državnik i pravnik Thomas Jefferson, osnivač Demokratske stranke, treći predsjednik SAD-a (1801 – 1809). Jedan je od glavnih autora Deklaracije o nezavisnosti, koja je usvojena 4. jula 1776. Od Napoleona I kupio je 1803. Luizijanu.
1813. – Umro ruski vojskovođa Mihail Kutuzov. Kao vrhovni komandant ruske vojske zaslužan je za poraz Napoleonovih trupa u Rusiji 1812.
1829. – Britanski parlament dodijelio je slobodu vjeroispovijesti rimokatolicima.
1848. – Sicilija je proglasila nezavisnost od Napuljske kraljevine.
1885. – Rođen je mađarski filozof György Lukács – protagonista “zapadnog marksizma”. U mladosti je, u “nemarksističkom periodu”, napisao “Istoriju razvoja moderne drame” i eseje “Duša i oblici”. Član Komunističke partije Mađarske postao je 1918, a u vrijeme Sovjetske Republike Mađarske 1919. komesar za prosvjetu. Iz tog perioda potiču ogledi sabrani pod naslovom “Istorija i klasna svijest”, koji su znatno uticali na obnovu marksističke misli u zapadnoj Evropi poslije Drugog svjetskog rata. Nakon poraza Mađarske revolucije emigrirao je u Austriju, a 1929. u SSSR, gdje je do 1931. radio u Institutu “Marks-Engels”. Do 1933. u Njemačkoj je predvodio književnu grupu pisaca-komunista, poslije čega je do 1945. ponovo bio u Moskvi, gdje je napisao studiju “Mladi Hegel”. Po povratku u otadžbinu bio je profesor Budimpeštanskog univerziteta, a 1956. ministar u vladi Imre Nađa, poslije čijeg pada je lišen profesije, uklonjen iz Akademije nauka i interniran. Od 1957. do smrti 1971. se povukao iz javnog života. Ostala djela: “Razaranje uma”, “Egzistencijalizam ili marksizam”, “Estetika”, “Ontologija društvenog bića”.
1898. – Maria Skłodowska-Curie otkrila novi kemijski element radij.
1906. – Rođen je irski pisac Samuel Beckett, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1969, koji je 1953. dramom “Čekajući Godoa” otvorio eru “drame apsurda”. Bio je zaokupljen temom raspadanja građanskog društva, dehumanizujućom slikom čovjeka i beznadežnom situacijom neobičnih bića na kraju svijeta i vremena, što simboliše apsurdnost ljudske egzistencije. Živio je u Francuskoj i pisao na francuskom jeziku, smatrajući da se na stranom jeziku može pisati bez stila, što je njegov ideal. Ostala djela: roman “Marfi”, trilogija “Moloa”, “Malone umire”, “Neimenljivi”, drame “Kraj igre”, “Posljednja traka”, “Igre bez riječi”, “Srećni dani”, “Igra”, “Ne ja”.
1918. – Njemačka i finske snage, Mannerheimova Bijela garda, zauzela Helsingors (Helsinki) od finskih Crvenogardejaca.
1919. – Britanske trupe su u Amricaru masakrirale su 380 Indusa, pristalica vođe pokreta za nezavisnost Indije Mahatme Gandija.
1922. – Rođen je engleski pisac John Braine, koji je u englesku književnost uveo tip ambicioznog mladog oportuniste proleterskog porijekla, spremnog na sve radi postizanja uspjeha i materijalne dobiti. Djela: romani “Put u visoko društvo”, “Mjesto u visokom društvu”, “Ljubomorni bog”, “Igra plakanja”, “Ostani sa mnom do jutra”, “Pobožni zastupnik”, studija “Pisanje romana”.
1941. – U Drugom svjetskom ratu mađarski fašisti počeli su teror u Bačkoj i za nekoliko dana ubili oko 3.000 srpskih civila.
1945. – Trupe sovjetskog maršala Fjodora Ivanoviča Tolbuhina u Drugom svjetskom ratu slomile njemački otpor u Beču. Pad “druge prijestonice” Trećeg rajha omogućio je opkoljavanje nacističkih snaga u Berlinu, koji je pao tri sedmice kasnije.
1955. – Rođen je Safet Sušić, jedan od najboljih fudbalera u historiji BiH.
1963. – Rođen je ruski velemajstor Garik Kimovich Weinstein, poznat kao Gari Kasparov, koji je 1985. u 23. godini postao prvak svijeta, najmlađi u istoriji šaha. Titulu je preoteo od zemljaka Anatolija Karpova, pobjedom u meču rezultatom 13:11. Tome je prethodio meč započet u septembru 1984, u kojem je Karpov vodio s 5:3, uz 40 remija, ali je Svjetska šahovska federacija 15. februara 1985. prekinula meč igran do šeste dobijene partije, prekršivši pravila, zbog “iscrpljenosti igrača”.
1964. – Američki filmski glumac Sidney Poitier dobio je Oscar za film “Poljski ljiljani”, prvi afro-amerikanac koji je dobio ovo veliko filmsko priznanje. Akademija filmskih umjetnosti 2002. dodjeljuje mu Oscar za životno djelo.
1979. – Dva dana poslije ulaska u Kampalu armije Tanzanije i snaga opozicije i pada diktatora Idija Amina Dade formirana je privremena vlada Ugande. Amin je 1971. oborio predsjednika Miltona Obotea i tokom vladavine je likvidirao najmanje pola miliona sunarodnika.
1981. – Novinarka Washington Posta Janet Cooke dobila je Pulitzerovu nagradu za priču o osmogodišnjem narkomanu. Dva dana kasnije, Cooke je vratila nagradu nakon priznanja da je priču izmislila.
1990. – Sovjetski savez priznao odgovornost za masakr nad više hiljada Poljaka 1940. u Katinskoj šumi.
1990. – Otkrivena je masovna grobnica u Katinskoj šumi gdje je izvršen masakr nad 20.000 Poljaka. Sovjetski Savez je priznao da je odgovoran za ovaj masakr.
1995. – Ukrajina pristaje da do 2000. godne zatvori nuklearku u Černobilu, gdje je 1986. kombinacijom nesigurne izrade same nuklearke te ljudskom pogreškom, reaktor izazvao eksploziju nalik eksploziji nuklearne bombe.
1996. – U Briselu završena donatorska konferencija za poslijeratnu Bosnu i Hercegovinu, a odlučeno je da se zemlji da 1 milijarda i 230 miliona dolara pomoći za obnovu.
1999. – Vijeće Kantonalnog suda u Sarajevu proglasilo krivim Gorana Vasića i osudilo ga na zatvorsku kaznu od deset godina zbog ubistva potpredsjednika Vlade RBiH Hakije Turajlića 1993. nadomak Sarajevskog aerodroma. Međutim, Kantonalni sud u Sarajevu 16. juna 2005. Vasića je osudio na šest godina zatvora, nakon što ga je proglasio krivim za ratni zločin protiv ratnih zarobljenika za vrijeme sukoba u BiH. Vasić je pritom oslobođen optužbe za ratni zločin nad civilima i ubistvo tadašnjeg potpredsjednika Vlade RBiH zbog nedostatka dokaza.
2001. – Komesar IPTF-a Vincent Coeurduroy suspendovao 17 hrvatskih policijskih službenika u Hercegovačko-neretvanskom kantonu zbog njihovog odbijanja da priznaju organe vlasti Federacije BiH.
2003. – Američki vojnici ušli u Tikrit, rodni grad zbačenog iračkog lidera Sadama Huseina.
2006.- U Italiji umrla književnica škotskog porijekla Muriel Spark, najpoznatija po djelu “Mladost gospođice Jean Brodie”.
2008. – Umro američki fotoreporter Burt Glinn, koji je tokom karijere zabilježio mnoge značajne događaje iz vremena hladnog rata, uključujući ulazak Fidela Castra u Havanu 1959. i posjetu Nikite Hruščova SAD-u iste godine. Bio je dugogodišnji fotograf agencije Magnum.
2011. – Roger Waters održao je koncert u Zagrebu u sklopu turneje “The Wall”. Roger Waters, član skupine Pink Floyd, je u Zagrebu priredio još neviđen show, kojeg su osim savršene muzike stvarale i animacije koje su se vrtile na velikom videozidu. Koncert je u Areni počeo tačno u 20 sati pjesmom “In The Flesh”. Kultna Another Brick In The Wall izazvala je oduševljenje, ali ne koliko Mother tokom koje je na zidu prošla poruka “Should I Trust The Government?” i odgovor na hrvatskom “Nema jebene šanse”. Bez Pink Floyda, ali naoružan tehnologijama koje nisu postojale ni 1980. ni 1990. i u neko čudno vrijeme u kojem, barem u zapadnom svijetu, nema autokratskih režima, Waters je ponudio posthladnoratovsko tumačenje The Walla. Istok je postao Zapad, internet je novi svemir, svatko može postati TV zvijezda, pa čak i prorok ili političar, ali je li zbog toga svijet postao bolji? To su neka od pitanja koja postavlja Waters dok pred nama bombarderi sipaju logotipove brendova i simbole religija, a na zidu i video screenu promiču slike nasilja, palih ratnika i žrtava terorističkih napada te poruke poput iLead, iHate, iKill i iPay.
2015. – U Lübecku u 87. godini umro njemački nobelovac Günter Grass. Bio je romanopisac, dramski pisac i pjesnik, ali i hroničar i kritičar njemačkog društva. U središtu njegove literarne pozornosti često je njegov grad Gdanjsk.
You must be logged in to post a comment Login