15.05. – Dogodilo se na današnji dan – Zbog poplava Vlada FBiH proglasila stanje prirodne nesreće. U maju, 2014. godine, najobilnije ikad zabilježene padavine su uzrokovale poplave koje su pogodile milion stanovnika BiH



Pierre Maria Curie
Pierre i Maria Curie

1571. – Tatarski osvajači zapalili Moskvu.

1768. – Genova je prodala otok Korziku Francuskoj. Korzika je pokrajina u Francuskoj i ima nešto veću neovisnost od ostalih regija Francuske.

1773. – Rođen austrijski državnik knez Klemens Metternich, najuticajnija ličnost u Evropi tokom 40 godina, koliko je bio na mjestu ministra inostranih poslova i kancelara Austrije (1809-1848). Smatra se oličenjem apsolutističkog režima. Sa ruskim carem Aleksandrom I osnovao je Svetu alijansu, čiji je osnovni cilj bio gušenje nacionalnih pokreta u Evropi.

1847. – U Italiji umro irski političar Danijel O’Connell, zvani Osloboditelj. Kao član britanskog parlamenta, uspio je da prisili britansku vladu da prihvati zakon o emancipaciji katolika (1829). Smatra se jednim od najboljih govornika 19. vijeka.

1848. – Pariski radnici, nezadovoljni politikom buržoaske vlade poslije proglašenja francuske republike, upali su u zgradu parlamenta, raspustili ustavotvornu skupštinu i izabrali revolucionarnu vladu. Uz pomoć vojske buržoazija je uspjela da uguši ustanak i uhapsi sve radničke vođe.

1859. – Rođen francuski fizičar Pierre Curie, koji je sa suprugom Marijom i Antoineom Henrijem Becquerelom 1903. godine podijelio Nobelovu nagradu za fiziku. S bratom Jacquesom otkrio je 1880. piezoelektricitet. Proučavao je magnetske pojave, a 1898. je sa suprugom pronašao radioaktivne elemente – polonijum i radijum. Dokazao je 1903. da soli radijuma spontano oslobađaju toplotu. Radovi bračnog para Curie su temelj moderne nauke o radioaktivnosti i pokazali su da radioaktivnost uglavnom ne zavisi od spoljašnjih uslova.

Emily Dickinson
Emily Dickinson

1886. – Umrla je američka spisateljica Emily Dickinson, za života gotovo potpuno anonimna, jer je do smrti objavila samo pet pjesama. Njenih više od hiljadu pjesama, otkrivenih poslije smrti, posthumno je objavljeno u šest tomova. Priređivači su ih podijelili u četiri kategorije: pjesme o prirodi, o vremenu i vječnosti, o ljubavi i o životu. Njena poezija, prodorne introspektivnosti i snažnog mističnog podteksta, pisana izvanredno preciznim i suptilnim stilom, obiluje samoniklom originalnošću.

1891. – Rođen je ruski pisac Mihail Afanasjevič Bulgakov. Njegov “fantastični realizam”, filozofija života i umjetnosti imali su izuzetno snažan efekat u svjetskim razmjerama i znatno su utjecali na sovjetsku literaturu u drugoj polovini 20. vijeka. Djela: pripovijetke “Bilješke mladog ljekara”, “Đavolijada”, “Kobna jaja”, “Pseće srce”, romani “Majstor i Margarita”, “Bijela garda”, “Život gospodina de Molijera”, “Pozorišni roman” (nedovršen), drame “Bjekstvo”, “Zojkin stan”, “Purpurno ostrvo”, “Adam i Eva”, “Blaženstvo”, “Ivan Vasiljevič”, “Bratstvo licemjera”, “Posljednji dani”, “Batum”, scenariji: “Revizor”, “Mrtve duše”, dramatizacija “Mrtvih duša”, “Rata i mira”.

1935. – Umro je ruski slikar i teoretičar umjetnosti, začetnik geometrijske apstrakcije i najvažniji član ruske avangarde, Kazimir Maljevič.

1940. – Holandska armija u Drugom svjetskom ratu kapitulirala i predala se njemačkim nacističkim trupama.

1943. – Staljin raspustio Treću internacionalu.

bitka na Sutjesci
bitka na Sutjesci

1943. – Započinje bitka na Sutjesci između Sila osovine i partizana.

1945. – Jugoslavija definitovno oslobođena od okupatora i jedinice Jugoslovenske armije slomile i posljednji organizovani otpor neprijateljskih snaga u Drugom svjetskom ratu. One su njemačkim trupama presjekle odstupnicu, zarobile komandanta grupe armija E general-pukovnika Aleksandera Lera – koji je u aprilu 1941. rukovodio bombardovanjem Beograda – i prinudile ih na predaju. U četvorogodišnjem ratu je poginulo milion i 706.000 Jugoslovena, a zemlja je porušena i opustošena.

1945. – Kod Bleiburga u Austriji Jugoslovenskoj armiji se predala glavnina snaga NDH i izbjeglih civila. O broju zarobljenih se nagađa i barata sa 45.000 do 200.000 vojnika i civila.

1948. – Novostvorenu državu Izrael napali egipatski avioni, a sa sjevera i istoka libanske i jordanske trupe.

1948. – Rođen je britanski muzičar Brian Eno.

Televizija Zagreb
Televizija Zagreb

1956. – Započelo emitiranje Televizije Zagreb.

1957. – Velika Britanija izvršila prvu probu hidrogenske bombe u centralnom Pacifiku.

1960. – Sovjetski Savez lansirao Sputnjik 4.

1970. – Izašla je LP Let it be, posljednji album Beatlesa.

1987. – Umrla američka filmska glumica Rita Hayworth, holivudski seks-simbol četrdesetih godina 20. vijeka (“Samo anđeli imaju krila”, “Đilda”, “Dama pod sumnjom”).

1989. – Sovjetski predsjednik Mihail Sergejevič Gorbačov u Pekingu objavio kraj kinesko-sovjetskih raskola.

Brcanska malta JNA
Brčanska malta JNA

1991. – Edith Creshon postala je prva žena premijerka Francuske.

1992. – Tokom povlačenja JNA iz Tuzle došlo je do sukoba na Brčanskoj Malti. Tuzlaci ovaj događaj obilježavaju kao herojsku odbranu svoga grada.

1992. – Hiljade pristalica opozicije u Azerbejdžanu zauzelo u Bakuu zgradu parlamenta i predsjedničku palatu, a dan kasnije je s vlasti zbačen predsjednik Ajaz Mutalibov koji je potom izbjegao u Moskvu.

1996. – Desničarski lider Atal Bihari Vajpayee postao premijer Indije, pošto je njegova Baratija Džanata partija na parlamentarnim izborima osvojila relativnu većinu. To je bilo prvi put da Hindu nacionalista dobije mjesto premijera.

2003. – Haški tribunal za ratne zločine počinjene u Ruandi osudio je na doživotnu robiju bivšeg ministra informacija Eliezera Niyitegeka, a bivšeg gradonačelnika Lorenta Semanzu na 25 godina zatvora zbog učešća u genocidu 1994.

poplave, BiH, 2014
Poplave u BiH, 2014

2014. – Zbog poplava Vlada FBiH proglasila stanje prirodne nesreće. U maju, 2014. godine, najobilnije ikad zabilježene padavine su uzrokovale poplave koje su pogodile milion stanovnika Bosne i Hercegovine, te nanijele štete infrastrukturi, privredi, domaćinstvima, farmama i usjevima.  Iz korita su se izlile rijeke Bosna, Drina, Sana, Sava, Vrbas i druge,  a poplavljeni su brojni gradovi i sela. Šteta je procjenjena na 2 milijarde eura.



Posted by on 2020-05-15. Filed under Magazin, Na današnji dan. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0. Both comments and pings are currently closed.

You must be logged in to post a comment Login