1391. – Umro je bosanski kralj Tvrtko I Kotromanić, najmoćniji bosanski vladar, koji je u manastiru Mileševa, na grobu Svetog Save, 1377. krunisan za kralja Srbije i Bosne, čemu je 1382. dodao titulu kralja Dalmacije, Hrvatske i Primorja. U bici kod Bileće 1388. je potukao Turke, a njegova vojska pod vojvodom Vlatkom Vukovićem učestvovala je 1389. u Kosovskoj bici.
1749. – Rođen Pierre Simon de Laplace, francuski matematičar i astronom čiji je rad bio ključan za razvoj matematičke astronomije i statistike.
1801. – Nezadovoljni dvorski oficiri ubili su ruskog cara Pavla Prvog Petroviča Romanova, koga je na prijestolu naslijedio sin Aleksandar Prvi. Poslije dolaska na vlast 1796, strahujući od ideja Francuske revolucije, zaveo je policijski režim i uveo Rusiju u “Drugu koaliciju” s Engleskom i Austrijom protiv Francuske. Poslao je rusku vojsku pod komandom generalisimusa Aleksandra Suvorova u Italiju i Švajcarsku i ona je 1798. i 1799. izvojevala više pobjeda nad francuskim trupama. Razočaran pasivnošću Engleske, izmirio se 1800. s “prvim konzulom” Francuske Napoleonom Bonapartom i prekinuo diplomatske odnose s Londonom. Čestim smjenjivanjem činovnika i ograničavanjem privilegija dvorjana okrenuo je protiv sebe dvorske oficire, koji su organizovali zavjeru i ubili ga.
1839. – Prvi put zabilježena uporaba izraza “OK” kao kratice za “oll korrect” u novinama Boston Morning Post.
1842. – Umro je francuski pisac, oficir i diplomata Henry Stendal, začetnik velike epohe francuskog realizma i jedan od tvoraca realističkog i psihološkog romana. Izvrstan je hroničar, analitičar i kritičar francuskog društva iz vremena restauracije. Privlačile su ga jake ličnosti poput Napoleona, ali je bio republikanac iako je živio u vrijeme Prvog carstva, Restauracije i Julske monarhije. Oduševljeni pristalica Francuske revolucije, borio se protiv rojalista, jezuita i bogataša, kritikujući građanski moral. Na osnovu starih rukopisa pri kraju života je napisao nekoliko novela iz italijanske prošlosti. Ostavio je u rukopisu dnevnike i uspomene, dosta je pisao o slikarstvu i muzici. Djela: romani “Crveno i crno”, “Parmski kartuzijanski manastir”, “Lisjen Leven”, “Armansa”, studije “Rasin i Šekspir”, “Život Hajdnov”, “Istorija slikarstva u Italiji”, “Rim, Napulj i Firenca”.
1900. – Rođen je njemački filozof Erich Fromm, koji je, oživljavajući humanističku tradiciju marksizma, pokušao da je primijeni na sociološko-psihološke probleme. Kritički je tumačio Sigmunda Freuda i analizirao uzroke ljudskog samootuđenja. Emigrirao je iz Njemačke pred nacizmom. Djela: “Bjekstvo od slobode”, “Čovjek za sebe”, “Zdravo društvo”, “Vještina voljeti”, “Zen-budizam i psihoanaliza”, “Anatomija ljudske destruktivnosti”, “Misija Zigmunda Frojda”, “Marksova koncepcija čovjeka”, “Čovjekovo srce”, “Bićete kao bogovi”.
1903. – U demonstracijama oko 5.000 studenata, đaka i radnika protiv apsolutističkog režima srpskog kralja Aleksandra Obrenovića, koje su organizovali studenti-socijalisti Dimitrije Tucović i Triša Keclerović, u Beogradu u sukobu s policijom poginulo pet, a ranjeno šest ljudi. Uhapšeno je više od 120 demonstranta, protiv 27 podignuta je optužnica, a Tucović i Keclerović su morali da emigriraju.
1910. – Rođen je japanski filmski režiser Akira Kurosawa, koji je proslavio kinematografiju svoje zemlje, jedini režiser koji je dobio dva puta nagradu “Oskar” za najbolji inostrani film. Uspješno je spojio japansku tradiciju i kulturu s evropskim senzibilitetom, a kritičari su ga nazvali “teno (car) japanske kinematografije”. Filmovi: “Rašomon”, “Sedam samuraja”, “Krvavi prijesto”, “Idiot”, “Živjeti”, “Na dnu”, “Dodeskaden”, “Dersu Uzala”, “Kagemuša”, “Ran”, “Madadajo”.
1912 – Rođen je njemački inžinjer Wernher von Braun, konstruktor nacističkih raketnih projektila “V-1” i “V-2”, kojima je u Drugom svjetskom ratu bombardovana Velika Britanija. Poslije rata emigrirao je u SAD, gdje je rukovodio proizvodnjom raketnih projektila “Redstone” i “Jupiter C”, kojim je 1958. lansiran prvi američki vještački satelit “Explorer-1”.
1918. – Gigantski njemački top pod nazivom “velika Berta” u Prvom svjetskom ratu bombardovao je Pariz s više od sto kilometara razdaljine.
1919. – Benito Mussolini je u Milanu osnovao Fašističku partiju.
1933. – Njemački Reichstag usvojio je Zakon o punomoći, kojim su kancelaru Adolfu Hitleru data diktatorska ovlašćenja do 1937, ali se pokazalo da je vremensko ograničenje diktature obmana, jer su ubrzo zbrisane sve demokratske tekovine.
1942. – Počelo je izbacivanje iz kuća Amerikanaca japanskog porijekla na zapadnoj obali SAD i njihovo prebacivanje u logore u koje su zarobljeni tokom Drugog svjetskog rata.
1945. – Američke i britanske trupe u Drugom svjetskom ratu prešle rijeku Rajnu i nastavile nadiranje u unutrašnjost Njemačke.
1950. – Stupila je na snagu Konvencija o osnivanju Svjetske meteorološke organizacije i taj dan se obilježava kao Svjetski meteorološki dan. Svjetska meteorološka organizacija je osnovana radi lakšeg stvaranja svjetske mreže stanica za meteorološka osmatranja i održavanja sistema za brzu razmjenu informacija o vremenskim prilikama.
1956. – Pakistan, prema novom ustavu, je postao islamska republika.
1983. – Predsjednik SAD-a Ronald Regan saopštio je plan za izgradnju novog sistema odbrane, zasnovanog na svemirskoj tehnologiji, kasnije poznatog po nazivu “zvjezdani ratovi”.
1998. – Film “Titanic” Jamesa Camerona osvojio rekordan broj nagrada Oscar u historiji kinematografije. Nominiran je za 14 Oscara, a osvojio ih je 11.
2001. – Ruska svemirska stanica Mir pala je u Tihi okean nedaleko od Fidžija.
2002. – Afganistanske škole otvorile su, nakon šest godina, svoja vrata ženama- učiteljicama, te je počelo korištenje novih udžbenika afganistanskih autora, koji su štampani u SAD-u.
2003. – U Zemunu je srušen objekat u Šilerovoj ulici, nakon višednevnih pokušaja, čiji su vlasnici Dušan Spasojević – Šiptar i Mile Luković – Kum, predvodnici tzv. zemunskog klana, osumnjičenog za ubistvo premijera Srbije Zorana Đinđića.
2003. – Slovenački birači su se na referendumu pozitivno izjasnili o ulasku u EU i NATO.
2008. – Francuski hirurzi uspješno izveli prvu potpunu transplantaciju lica u svijetu na pacijentu Pascalu Coleru. Colerovo lice bilo je stravično deformisano Von Recklinghausenovom bolesti, koja predstavlja rijedak genetski poremećaj. Tim francuskih hirurga sa profesorom Lurentom Lantierijem na čelu uspio je dati Coleru novo lice. Kontroverzna operacija, koja je uključivala presađivanje lica sa mrtvog donatora na Colera i spajanje tkiva, živaca, vena i arterija, trajala je 16 sati. Coler je dan svoje operacije nazvao najsretnijim u životu.
2010. – Predsjednik SAD-a Barack Obama potpisao historijski zakon o zdravstvenoj zaštiti koja se proširuje na desetine miliona Amerikanaca i kojim se sprečavaju zloupotrebe osiguravajućih kompanija.
2011. – Umrla Elizabeth Taylor, britansko-američka glumica, dvostruka dobitnica Oscara. Glumila je od 1942. do 2003. godine. Udavala se osam puta za sedam supruga. Nagradu za životno djelo dobila je 1997. godine, a 2000. i naslov Dame Britanskog carstva.
You must be logged in to post a comment Login