24.05. – Dogodilo se na današnji dan – Rođen američki pjevač i kompozitor Robert Allen Zimmerman, poznat kao Bob Dylan

Nicolaus Copernicus

1543. – Umro je poljski astronom Nikola Kopernik (Nicolaus Copernicus), tvorac heliocentričnog sistema, jedne od najvećih prekretnica u istoriji nauke. Umjesto ptolomejskog geocentričnog sistema, prema kojem je Zemlja centar svemira, on je poslije istraživanja koja je obavio po povratku s višegodišnjih studija u Italiji – polazeći od teorije grčkih astronoma koji su smatrali da je Sunce centar svijeta oko kojeg kruže Zemlja i druge planete – uspostavio heliocentrični sistem. Prema tom učenju, Zemlja i planete se kreću po putanjama u čijem je centru Sunce, a prividno kretanje nebeske sfere je posljedica kretanja Zemlje. Time je udario temelje moderne astronomije i osnove za otkrića Johanesa Keplera i Isaka Njutna o kretanju nebeskih tijela, ali je njegova teorija imala dalekosežne posljedice i za ostale prirodne nauke i cjelokupan duhovni razvoj čovječanstva. Njegovo učenje je, uz mnoštvo sljedbenika, zbog zloglasne rimokatoličke inkvizicije, imalo i mučenike – Đordana Bruna je sud inkvizicije poslao na lomaču, a Galilea Galileja, pod prijetnjom smrti, primorao da svoje učenje proglasi zabludom. Rimska crkva je 1616. zabranila sva djela kojima je osnova bilo Kopernikovo učenje. Djela: “Komentariolus…”, “De revolucionibus orbium celestium”.

Gabriel Daniel Fahrenheit

1668. – Rodio se njemački fizičar Gabriel Daniel Fahrenheit (1668.- 1736.) koji je usavršio termometar napunivši ga živom umjesto alkoholom. Njegova termometarska skala ima 180 stupnjeva, a koristi se u SAD-u i Engleskoj.

1743. – Rođen je francuski ljekar i novinar Žan Pol Mara, jedan od vođa Francuske revolucije i lider montanjara. U listu “Prijatelj naroda”, koji je pokrenuo, zastupao je interese gradske sirotinje i seljaka i bespoštedno žigosao aristokratiju. Zalagao se za ukidanje torture i smrtne kazne i za slobodu štampe. Sukobio se 1793. sa žirondincima, koji su ga optužili za izdaju, ali ga je sud oslobodio. Predvodio je od 31. maja do 2. juna 1793. jakobinski ustanak protiv vlasti žirondinaca, poslije kojeg je uvedena jakobinska diktatura. Ubila ga je žirondinka Šarlota Korde u julu 1793. Djela: “Filozofski esej o čovjeku”, “Okovi ropstva”.

1822. – Trupe pod komandom Antonija Hosea de Sukrea potukle su Špance u bici kod Pićinće, Ekvador postao nezavisan od Španije.

Samuel Morse

1844. – Pronalazač telegrafa Samuel Morse poslao je prvu telegrafsku poruku na udaljenost od 65 kilometara, iz Vašingtona u Baltimor.

1850. – Rođen je srpski revolucionar Afanasije Stojanović, jedini učesnik Pariske komune među južnim Slovenima, koji je 1871. ranjen na barikadama. Poslije propasti Komune vratio se u Srbiju, gdje je dvaput zatvaran, potom se sklonio u Austriju, zatim u Rusiju, gdje je umro i sahranjen uz najveće vojne počasti.

1905. – Rođen je Mihail Šolohov, sovjetski književnik i dobitnik Nobelove nagrade.

1933. – Rođen je Aleksandar Hristovski, makedonski pjesnik i prevodilac.

1940. – Rodio se Joseph Brodsky (1940.- 1996.) ruski pjesnik, esejist. Bio je prisiljen napustiti Sovjetski Savez 1972., odlazi u SAD gdje je do posljednjih dana živio i radio kao počasni član Yale univerziteta. Nobelovu nagradu za književnost dobio je 1987. godine.

Bob Dylan, Robert Allen Zimmerman

1941. – Rođen je američki pjevač i kompozitor Robert Allen Zimmerman, poznat kao Bob Dylan, jedan od najpopularnijih muzičara 20. vijeka. Smislio je 1965. i popularisao tzv. folk-rok muziku, ali je komponovao i pjevao i mnoštvo balada, protestnih, kantri i folk pjesama. Na koncertima širom svijeta demonstrirao je muzičku univerzalnost, svirajući usnu harmoniku, gitaru, klavir.

1964. – U tuči na fudbalskoj utakmici u prijestonici Perua, Limi, izazvanoj odlukom sudije da poništi gol domaće ekipe, poginulo više od 300 ljudi.

1968. – U Dubrovniku se rodila Suada Dilberović (1968.- 1992.), studentica medicine na Sarajevskom Univerzitetu, prva žrtva opsade Sarajeva i prva žrtva rata u BiH. Na demonstracijama za mir, 5. aprila 1992., pripadnici Srpske demokratske stranke (SDS) pucali su sa krova hotela Holliday inn na demonstrante i ubili Suadu Deliberović. Most na kojem je ubijena dobio je njeno ime.

1968. – Tokom studentskih demonstracija u Francuskoj predsjednik Šarl de Gol predložio je referendum. Pobunjeni studenti zapalili su Parisku berzu.

1974. – Umro je američki pijanista afričkog porijekla kompozitor i šef orkestra Edvard Kenedi „Djuk“ Elington, jedan od najznačajnijih džez muzičara. Orkestar koji je osnovao 1926. bio je uzor svim orkestrima džez muzike. Napisao je oko 2.000 kompozicija.

Asmara, glavni grad Eritreje

1993. – Eritreja je stekla nezavisnost od Etiopije posle 30 godina građanskog rata.

1993. – Na Tibetu su izbile žestoke demonstracije protiv kineskih vlasti.

2000. – Apelacioni sud u Santjagu ukinuo je imunitet bivšem čileanskom diktatoru, generalu Augustu Pinočeu, čime je omogućeno da mu se sudi za kršenje ljudskih prava za vreme njegove vladavine.

2000. – Izrael je posle 22 godine povukao trupe iz okupacione zone od 15 kilometara u graničnom području s Libanom. Mirovne trupe Ujedinjenih nacija ušle u to područje 28. jula.