13.03 – Dogodilo se na današnji dan – Umro južnoslavenski pisac Ivo Andrić, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1961. godine

Petar Hektorović

1325. – Asteci su osnovali svoju naseobinu Tenočtitlan, kasnije prijestonicu Asteškog carstva, na mjestu gde je današnji grad Siudad Meksiko.

1572. – Umro je hvarski pisac i plemić Petar Hektorović, autor spjeva “Ribanje i ribarsko prigovaranje“, jednog od najoriginalnijih djela renesansne književnosti.

1733. – Rođen je engleski hemičar i filozof Joseph Priestley, koji je otkrio kisik, amonijak, klorovodik, azot-oksid, ugljen-dioksid i sumpornu kiselinu. Bio je vatreni pristalica Francuske revolucije i ogorčeni protivnik ateizma prosvjetitelja – vjerovao je u besmrtnost duše. Djela: “Hartlijeva teorija o ljudskom duhu na principima asocijacije ideja”, “Slobodni razgovori o materijalističkim učenjima”, “Sokrat i Isus”, “Istorija i sadašnje stanje elektriciteta”.

1781. – Engleski astronom njemačkog porijekla William Herschel otkrio je Uran, sedmu planetu Sunčevog sistema.

1848. – Dan poslije masovnih demonstracija u Beču, pao je policijsko-apsolutistički režim kancelara Klemensa Metternicha. Kancelar je pobjegao u Veliku Britaniju, a hiljadama gnjevnih Bečlija koje su opkolile dvor car Ferdinand Prvi je obećao ustav.

Američki građanski rat

1865. – Tokom Američkog građanskog rata, Kongres Konfederacije, pod predsjednikom Jeffersonom Davisom, žestokim protivnikom ukidanja ropstva, donio je zakon kojim je robovima dozvoljeno, u zamjenu za slobodu, da budu vojnici u južnjačkoj armiji.

1881. – U atentatu u Petrogradu ubijen je ruski car Alksandar II. Atentat su izvršili članovi tajnog udruženja “Narodna volja”.

1895. – U New Yorku je izgorjela laboratorija pronalazača Nikole Tesle i tako je nestala ogromna naučna baština koju je on godinama stvarao.

1946. – Snage jugoslovenske službe Državne bezbjednosti uhapsile su u selu Repuševići Dragoljuba Mihailovića Dražu, komandanta četničkih snaga u Drugom svjetskom ratu.

Ivo Andrić

1975. – Umro je južnoslavenski pisac Ivo Andrić, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1961. godine, član Srpske akademije nauka i umjetnosti. Studirao je književnost i istoriju u Zagrebu, Beču, Krakovu i Grazu, doktorirao istoriju u Grazu 1924. djelom “Razvoj duhovnog života u Bosni pod uticajem turske vladavine”. U Prvom svjetskom ratu je hapšen i interniran, između dva svjetska rata bio je ambasador Jugoslavije u Berlinu, a poslije Drugog svjetskog rata je živio u Beogradu. U mladosti je pisao pjesme (“Ex ponto”, “Nemiri”, “Lirika”). Pripovjedač snažne imaginacije i izuzetan poznavalac istorije Bosne, odlikovao se vanrednom čistotom jezika i brušenim stilom, prefinjenim psihološkim analizama, dubokim poniranjem u suštinske probleme egzistencije i umijećem da sugestivnom magijom riječi dočara ljudsku i društvenu panoramu minulih vijekova. Koristeći narodna predanja, legende, istorijsku faktografiju, bogatstvo mašte i osjećanja svijeta, podigao je monumentalnu književnu građevinu, posebno romanima “Na Drini ćuprija”, “Travnička hronika”, “Gospođica”, “Prokleta avlija”, “Omer-paša Latas” (nedovršen). Ostala djela: zbirke pripovijedaka “Nemirna godina”, “Žeđ”, “Jelena, žena koje nema”, “Znakovi”, “Deca”, “Kuća na osami”, putopisi i skice “Staze, lica, predeli”, meditativna proza “Znakovi pored puta”, “Eseji, kritike, članci I i II”, “Sveske”.

Asteci

1986. – Astronauti Vladimir Solovjov i Leonid Kizim postali su prvi članovi posade sovjetske astronautske stanice “Mir“.

1990. – Sovjetski parlament izglasao je okončanje 72-godišnjeg monopola na vlast Komunističke partije.

2000. – Pred Međunarodnim tribunalom za ratne zločine u Hagu počelo je suđenje generalu VRS Radislavu Krstiću, koji je optužen za “genocid, zločine prema čovječnosti i kršenje ljudskog prava i običaja ratovanja u Srebrenici”.