23.05. – Dogodilo se na današnji dan – Pobunom Čeha protiv Habsburške monarhije u Pragu izbio je Tridesetogodišnji rat, najsvirepiji sukob feudalne epohe u Evropi

1430. – Ivana Orleanska zarobljena i predata Englezima, koji su je potom izveli na crkveni sud i 1431. osudili na smrt i spalili na lomači.

1498. – Na lomači spaljen italijanski dominikanski kaluđer Girolamo Savonarola, politički i vjerski reformator u Firenci.

1514. – U Mađarskoj počela je seljačka buna pod vođstvom plemića Đerđa Dosa. Četiri meseca kasnije ustanak je ugušen, Doso ubijen.

Tridesetogodišnji rat

1618. – Pobunom Čeha protiv Habsburške monarhije u Pragu izbio je Tridesetogodišnji rat, najsvirepiji sukob feudalne epohe u Evropi. Razljućeni građani su – slično kao u pobuni husita u tom gradu protiv rimokatolika 1419. – izbacili kroz prozor Gradske vijećnice namjesnike cara Ferdinanda Drugog Austrijskog, smatrajući ih krivcima što su rimokatolici srušili dvije protestantske crkve kod Praga. U ratu, koji je izbio protiv carske vojske, protestantskim Česima su priskočili u pomoć Danska, kasnije Švedska, Britanija, čak i rimokatolička Francuska. Rat je obilježen masovnim pustošenjima i krajnjim svirepostima, u čemu su prednjačili rimokatolici pod uticajem jezuita, koji su raspalili mahnito djelovanje inkvizicije. Gubici su bili ogromni – stanovništvo Njemačke je svedeno na manje od polovine, a Češke na petinu predratnog broja. Rat je okončan Vestfalskim mirom 1648, kojim je Francuska dobila od Njemačke Alzas i dijelove Lorene, Švedska Istočnu Pomeraniju i posjede na ušćima velikih njemačkih rijeka, Holandija i Švajcarska su stekle nezavisnost, a u Njemačkoj, koja se raspala na oko hiljadu državica, feudalci su dobili gotovo potpun suverenitet, a carevi iz dinasije Habsburg su izgubili stvarnu vlast.

1823. – Rođen Ante Starčević, hrvatski političar.

Henrik Ibsen

1906. – Umro norveški pisac Henrik Ibsen, jedan od najvećih u istoriji drame, bespoštedan kritičar građanskog društva. Mnogo je putovao po Evropi, izučavajući dramaturgiju i pišući drame. Poslije 20 godina vratio se u Norvešku i postao upravnik nacionalnog pozorišta u Oslu. Istraživao je problem krivice i ispaštanja, sukob htijenja i stvarnosti, gušenje istine. Njegove drame pogađaju bit građanskog društva koje počiva na lažima. Djela: drame “Pretendenti na prijesto”, “Brand”, “Per Gint”, “Savez mladih”, “Stubovi društva”, “Lutkin dom”, “Aveti”, “Narodni neprijatelj”, “Divlja patka”, “Rosmersholm”, “Gospođa s mora”, “Heda Gabler”, “Graditelj Sulnes”, “Mali Ejulf”, “Jun Gabrijel Borkman”, “Kad se mi mrtvi probudimo”, poezija “Pjesme”.

1908. – Rođen je američki fizičar John Bardeen, dvostruki dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1956. i 1972. Sa Vilijamom Šoklijem izumio je tranzistor.

1915. – Italija je u Prvom svjetskom ratu objavila rat Austro-Ugarskoj.

1920. – Osnovana je Komunistička partija Indonezije, prva takva politička organizacija u Aziji.

Adolf Hitler, Njemačka, Poljska

1939. – Njemački nacistički diktator Adolf Hitler odlučio da započne Drugi svjetski rat, rekavši pred 14 najviših njemačkih komandanata: “Ovoga puta nema mnogo da se raspravlja. Imaćemo rat. Odlučio sam da zbrišem Poljsku. Od uspjeha ovog poduhvata zavisi uspjeh svega što poslije toga dolazi. Mi sada odlučujemo o sudbini Njemačke za hiljadu godina”. Rat je počeo invazijom na Poljsku 1. septembra 1939.

1945. – Uhapšen Heinrich Himmler (1900.- 1945.), glavni organizator Holokausta, jedan od najvećih masovnih ubojica u ljudskoj historiji. Bio je na listi za suđenje u Nürnbergu, zajedno sa ostalim nacistima, no izvršio je samoubojstvo popivši tabletu cijankalija dan nakon hapšenja.

Heinrich Himmler

1949. – Osnovana Savezna Republika Njemačka, s Bonom kao glavnim gradom.

1951. – Narodna Republika Kina okupirala je Tibet, široko planinsko područje u centralnoj Aziji.

1960. – Agenti izraelske tajne službe Mosad uhvatili su u Argentini nacističkog ratnog zločinca Adolfa Eichmanna. Na suđenju u Jerusalemu Eichmann je osuđen na smrt vješanjem.

1970. – Umro je pozorišni i filmski režiser, scenograf i glumac slovenačkog porijekla Bojan Stupica, čija se režija odlikovala bogatstvom duha i mašte, smjelom izražajnošću i izrazitom kreativnošću. Radio je u više naših pozorišta, najduže u Beogradu (Jugoslovensko dramsko pozorište, Atelje 212, Narodno pozorište), i znatno je doprinio razvoju pozorišne umjetnosti kod nas. Režija: pozorišni komadi – “Dundo Maroje”, “Leda”, “U agoniji”, “Aretej”, “Kavkaski krug kredom”, “Ribarske svađe”, “Krvave svadbe”, “Opera za tri groša”, “Idiot”, “Posjeta stare dame”, “Sveta Ivana”, “Glorija”, “Madam San-Žen”, “Dantonova smrt”, “Jaje”, “Bogojavljenska noć”, “Braća Karamazovi”, filmovi – “Jara gospoda”, “U mreži”.

1975. – U Ljubljani je umro istaknuti jugoslovenski i slovenački vajar Boris Kalin. Jedan je od osnivača Likovne akademije u Beogradu.

1992. – Lisabonski protokol: SAD, Bjelorusija, Kazakhstan, Rusija i Ukrajina potpisuju sporazum START, ugovor o smanjenju proturaketnog naoružanja.

2001. – Kantonalni sud u Mostaru počeo je istražni postupak o odgovornima za rušenje Starog mosta. Optuženi su pripadnici HVO-a – Tomo Topić, Dražen Rezić i Senaid Čavčić.

2007. – Sudsko vijeće Specijalnog suda u Beogradu osudilo je dvanaestoricu optuženih za ubistvo premijera Srbije Zorana Đinđića na ukupno 378 godina zatvora.