13. 11. – Dogodilo se na današnji dan – U Londonu se dogodila tzv. “Krvava nedjelja”

Petar II Petrović Njegoš

1093. – Umro je škotski kralj Malcolm III, tokom petog bezuspješnog pokušaja da pokori Englesku. Na vlast je došao 1057., pošto je pobijedio i ubio kralja Makbeta. Time je osvetio svog oca kralja Dankana I, kojeg je Makbet ubio 1040.

1095. – Na crkvenom saboru u Klermonu, u Francuskoj papa Urban II pozvao je crkvene velikodostojnike i svjetovne vladare na vjerski rat protiv turskog plemena Seldžuka koje je zauzelo Svetu zemlju u Palestini. Time je počela epoha krstaških ratova.

1532. – Španski osvajač Francisco Pizarro zauzeo je sa samo 200 vojnika grad Kahemarku u Peruu i pogubio cara Inka Atahualpu, iako je za njega bila isplaćena velika otkupnina.

1782. – Rođen je Esaias Tegnér, jedan od najvećih švedskih pjesnika, autor čuvene “Sage o Fritjofu”.

1813. – Rođen je Petar II Petrović Njegoš, crnogorski vladika, filozof i državnik, epski pjesnik, autor slavnog dramsko-epskog djela “Gorski vijenac”. Kao državnik postavio je temelje moderne crnogorske države, ustanovio izvršnu vlast i senat, organizovao sudove, uveo poreze. Za njegove vladavine osnovana je prva štamparija u Cetinju 1834. i podignuta prva škola. U književnoj baštini ostavio je i ep “Luča mikrokozma”, dramu “Lažni car Šćepan Mali”, pjesme.

1850. – Rođen je škotski pisac Robert Louis Stevenson, autor romana “Ostrvo sa blagom”, novele “Čudni slučaj Doktora Džekila i Gospodina Hajda” koji je poslužio kao inspiracija za filmove, “Crna strela: Priča o dvije ruže”…

Bloody Sunday

1868. – Umro je italijanski kompozitor Gioachino Antonio Rossini, autor 39 opera, od kojih su načuvenije “Seviljski berberin”, “Viljem Tel”, “Otelo”…

1871. – Rođen je Vladislav Ribnikar, osnivač lista “Politika” (1904.), njen prvi direktor i glavni urednik. Jedan je od osnivača TANJUG-a i prvi direktor te agencije (1943). Bio je ministar prosvjete FNR Jugoslavije od 1945. i predsjednik Komiteta za kulturu i umjetnost od 1946.

1887. – U Londonu se dogodila tzv. “Krvava nedjelja” (eng. “Bloody Sunday”). Tih godina vladala je visoka nezaposlenost među radnicima, pogotovo Ircima koji su i pokrenuli veliki protest toga dana. Ljevičarske organizacije kao što je bila “Social Democratic Federation” i druge, organizirale su veliki protestni marš koji je okupio oko 10.000 stanovnika. Vlasti u Londonu uspaničile su se i na demonstrante poslale 2.000 policajaca i oko 400 pripadnika vojske. Izbili su veliki neredi, 3 učesnika protesta su ubijena, a stotine ozlijeđeno..

1916. – Završila se, u Prvom svjetskom ratu, bitka na Somi (Somme), u kojoj je poginulo preko 60.000 savezničkih vojnika u pokušaju da probiju njemačke linije na rijeci Somi.

1918. – Poslije propasti austrougarske monarhije u Prvom svjetskom ratu, Mađarska je proglašena nezavisnom republikom.

1933. – SSSR i SAD su uspostavili diplomatske odnose.

1940. – U New Yorku je premijerno prikazana originalna verzija crtanog filma Walta Disneya “Fantasia”, na kojem je radilo preko 1000 Diznijevih crtača.

1941. – Prvi britanski nosač aviona “Ark Royal” pogođen je u Drugom svjetskom ratu njemačkim torpedom u blizini Gibraltara i narednog dana je potonuo.

1942. – Počela je odlučujuća vazdušno-pomorska bitka između japanskih i američkih trupa kod Gvadalkanala u Tihom okeanu. U trodnevnim borbama obje strane su pretrpjele velike gubitke u brodovima, ali su strateški uspjeh postigli Amerikanci.

Skoplje, partizani

1943. – Poginuo je Mario Martinolić, borac i antifašista. Zbog svojih je ideja, govora i utjecaja, bio je hapšen i proganjan. Dana 13. novembra1943. sa skupinom hrvatskih antifašista uputio se prema Rabu. Otok su napali Nijemci, a on je u tom napadu poginuo, u svojoj 38. godini života.

1944. – Partizanske jedinice Narodno-oslobodilačke vojske Jugoslavije su u Drugom svjetskom ratu oslobodile grad Skoplje.

1945. – Francuski general Charles de Gaulle izabran je glasovima svih 555 poslanika za predsjednika privremene vlade.

1945. – Ahmed Sukarno postao predsjednik Indonezije.

Ahmed Sukarno

1956. – Vrhovni sud SAD-a proglasio je nezakonitima odvojene autobuse za Afroamerikance.

1965. – SSSR je lansirao svemirski brod “Veneru III” koji je u martu 1966. stigao na Veneru, kao prvi svemirski brod koji se spustio na neku drugu planetu.

1970. – Hafez al Asad je vojnim udarom pruzeo vlast u Siriji.

1972. – Trojica američkih astronauta su počela 84-dnevni let u svemirskoj letjelici “Skylab 4”.

1974. – Umro je italijanski filmski režiser i glumac Vittorio De Sica, jedan od tvoraca neorealizma (“Kradljivci bicikala”, “Stanica Termini”, “Ćoćara”, “Vrt Finci Kontinijevih”…

1980. – Američki svemirski brod “Voyager 1” je poslao prve snimke Saturna napravljene iz blizine.

Mulugeta Seraw

1988. – Neonacisti su ubili etiopskog studenta. Tri skinheadsa Ken “Death” Mieske, Kyle Brewster i Steve Strasser vozili su se sa svojim djevojkama po gradu Portlandu u državi Oregon. Naišli su na etiopskog studenta Mulugetu Serawa koji je bio pred svojim stanom. Izbio je sukob, ishod kojega je bilo ubojstvo studenta. Njih trojica su bili članovi grupa East Side White Pride i White Aryan Resistance (WAR). Kasnije su izjavili da su ubili Serawa “zbog njegove rase”. Uhapšeni su i zatvoreni. Mieske je umro u zatvoru služeći doživotnu kaznu. Studentov otac i sin pokrenuli su privatnu tužbu protiv šefa organizacije White Aryan Resistance (WAR) i dobili parnicu. Šef te organizacije otplaćuje odštetu obitelji poginuloga.

1990. – Počinje sa radom World Wide Web (WWW), jedna od najvažnijih usluga interneta koju postavljaju engleski i belgijski inžinjeri, Tim Berners Lee i Robert Cailliau.

1991. – Predsjednik Rusije Boris Jeljcin je potpisao niz dekreta kojima je vlast nad privredom prenio sa sovjetske centralne vlade na vladu Rusije.

1992. – Savjet bezbjednosti UN je zaoštrio sankcije protiv SR Jugoslavije uvođenjem riječne i pomorske blokade.

1994. – Šveđani su na referendumu sa 52,2 posto glasova odlučili da se njihova zemlja priključi Evropskoj uniji.

Srebrenica

1995. – Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu je optužio predsjednika RS Radovana Karadžića i vojnog komandanata Ratka Mladića za genocid nad bošnjačkim civilima tokom zauzimanja Srebrenice u julu 1995., kada je više od 8000 Bošnjaka ubijeno.

1995. – Izraelske trupe poslije 28 godina okupacije napustile Dženin, prvi grad na Zapadnoj obali predat Palestincima u skladu s mirovnim sporazumom Izraela i PLO.

2001. – Vrhovni sud Hrvatske poništio odluku donesenu za vrijeme režima bivšeg hrvatskog predsjednika Franje Tuđmana o oduzimanju stanarskog prava Srbima koji su za vrijeme rata izbjegli iz Hrvatske.

2001. – Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu osudio je Duška Sikiricu, Damira Došena i Dragana Kolundžiju na zatvorske kazne od po 15, 5 i 3 godine zatvora za zločine protiv čovječnosti izvršene nad nesrpskim civilima 1992. u logoru Keraterm u Prijedoru.

2005. – Međunarodni tribunal u Hagu je oslobodio penzionisanog generala Armije Bosne i Hercegovine Sefera Halilovića krivice za zločine nad hrvatskim civilima u Hercegovini u jesen 1993.

2009. – Američka agencija za istraživanje svemira NASA saopštila da je na Mjesecu pronađena značajna količina vode u zaleđenom stanju.