14.01. – Dogodilo se na današnji dan – Rođen je američki rock muzičar i tekstopisac Dave Grohl, bubnjar najpoznatijeg grunge sastava Nirvane, a kasnije osnivač benda Foo Fighters. Umrli: engleski astronom i geofizičar Edmond Halley, filmski glumac Humphrey Bogart, jedan od najvećih španskih pjesnika Anhel Gonsales, istaknuti jugoslovenski skulptor Dušan Džamonja
83. pne. – Rođen je Marko Antonije, rimski vojskovođa i državnik. Bio je najvjerniji i najbolji prijatelj Julija Cezara te jedan od tri trijumvira u drugom trijumviratu koji je završio 31. pne. građanskim ratom, koji se završio Antonijevim porazom u bici kod Akcija, a potom i u samoj Aleksandriji. Antonije je 30. pne. izvršio samoubojstvo […]
10. 12. – Dogodilo se na današnji dan – Generalna skupština UN-a u Parizu usvojila je Opću deklaraciju o ljudskim pravima. Umro je švedski hemičar, industrijalac, filantrop i pronalazač Alfred Bernhard Nobel. Ivo Andrić je u Stokholmu primio Nobelovu nagradu za književnost. Nobelovu nagradu za mir dobio je Amerikanac Martin Luther King. Njemački crkveni reformator Martin Luther u Vitenbergu javno je spalio bulu. Nelson Mandela potpisao je Ustav po kome su svi građani jednaki pred zakonom
1508. – Formirana je Kambrejska liga, savez protiv Venecije koji su sklopili papa Julije II, francuski kralj Luj XII, aragonski kralj Ferdinand II i rimsko-njemački car Maksimilijan I. 1520. – Njemački crkveni reformator Martin Luther u Vitenbergu javno je spalio bulu u kojoj mu je papa Lav X zaprijetio prokletstvom ako se u roku od […]
04. 12. – Dogodilo se na današnji dan – Grupa Led Zeppelin prestala je da postoji. Ostali su jedna od komercijalno najuspješnijih, najutjecajnijih i najinovativnijih grupa u historiji rocka i muzike.
1642. – Umro je francuski državnik kardinal Armand-Jean du Plessis, svemoćni ministar vanjskih poslova i rata kralja Luja Trinaestog, koji je svim silama nastojao da Francusku učini prvom silom u Evropi. Gradeći apsolutističku monarhiju, ograničio je utjecaj rimokatoličke crkve, pape i plemstva. Ugušio je ustanak hugenota i lišio ih političkih prava, ali im je ostavio […]
29. 11. – Dogodilo se na današnji dan – U Jajcu, u Drugom svjetskom ratu, održano drugo zasjedanje Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ). Žalbeno vijeće Haškog tribunala objavilo je konačnu presudu u predmetu Prlić i drugi, a kojom su optuženima izrečene iste kazne kao i u prvostepenom postupku od 111 godina zatvora. Slobodan Praljak nakon izricanja presude popio otrov i preminuo u bolnici
1314. – Umro francuski kralj Filip Četvrti Lijepi, koji je 1306. protjerao iz Francuske sve Jevreje i konfiskovao im imovinu. U sukobu za prevlast nadjačao je papu Bonifacija Osmog i prenio je papsku stolicu u Avignon. Radi učvršćenja pozicije u borbi protiv vatikanske kurije, 1302. je prvi put u istoriji Francuske sazvao Skupštinu triju staleža, […]
22.10. – Dogodilo se na današnji dan – Francuski književnik Jean Paul Sartre je dobio Nobelovu nagradu za književnost, koju odbija da primi iz moralnih razloga. Rođen mađarski kompozitor Franz Liszt
1773. – Kralj Tonga poklonio je engleskom istraživaču Jamesu Cooku gorostasnu kornjaču koja je u Londonu živjela do 1966. 1797. – Francuz André-Jacques Garnerin prvi je upotrijebio padobran, skočivši iz balona nad Parizom s visine od 680 metara. Njegovi rani eksperimenti su bili zasnovani na padobranima u obliku kišobrana. Tokom prve faze Napoleonovih ratova 1792-1797. zarobili cu […]
07.10. – Dogodilo se na današnji dan – Vijeće sigurnosti UN-a usvojilo rezoluciju o formiranju međunarodne komisije za ispitivanje ratnih zločina počinjenih na teritoriji bivše Jugoslavije. Umro je književnik i osnivač kriminalističkog žanra, Edgar Allan Poe
3761 pne. – Prvi dan po računanju modernog hebrejskog kalendara. 1571. – Španska i mletačka mornarica potukle su kod Lepanta u jugozapadnoj Grčkoj tursku flotu. U najvećoj pomorskoj bici poslije bitke kod Akcijuma 31. p.n.e. poginulo je oko 25.000 turskih vojnika i potopljeno 80 turskih brodova. To je bila i posljednja velika bitka sa brodovima […]
26.09. – Dogodilo se na današnji dan – U Prvom svjetskom ratu saveznici su započeli opštu ofanzivu koja je početkom oktobra dovela do sloma Centralnih sila i završetka rata. Engleski moreplovac Francis Drake uplovio u luku Plymouth na završetku svog putovanja oko svijeta
1186. – Dubrovnik je sklopio mir sa srpskim županom Stefanom Nemanjom, koji je u dva navrata pokušao da zauzme taj grad (1184. i 1185.). Sporazum o miru bio je osnov za kasnije ugovore Srbije i Dubrovnika. 1371. – U bici na rijeci Marici, kod Črnomena, Osmanlije su porazile srpsku vojsku braće Mrnjavčević, kralja Vukašina i despota […]
16.09. – Dogodilo se na današnji dan – Rođen je američki muzičar B.B. King. Smatra se jednim od najvećih blues gitarista u historiji, časopis Rolling Stone smjestio ga je na treće mjesto u svom popisu “100 najvećih gitarista svih vremena”. U Meksiku je počela borba za nezavisnost od španskih kolonizatora
1498. – Umro je španski dominikanac Tomás de Torquemada, prvi “veliki inkvizitor” od 1483. do 1494. godine – simbol zloglasne rimokatoličke inkvizicije u Španiji. Kao šef inkvizitorskog tribunala spaljivao je i ljude i “heretičke knjige”, a kralja Fernanda Petog ubijedio da 1492. izda dekret o protjerivanju Jevreja, poslije čega je 300.000 Jevreja moralo da napusti […]
10. 9. – Dogodilo se na današnji dan – U Saint-Germainu kod Pariza zaključen je mirovni ugovor Austrije i pobjedničkih sila u Prvom svjetskom ratu, koji je formalno potvrdio propast Austro-Ugarske Monarhije te je priznata Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca
210. pne. – Umro je Qin Shi Huang Di, prvi kineski car. 1526. – Osmanlijski sultan Sulejman II Veličanstveni je, poslije pobjede nad Mađarima na Mohačkom polju, zauzeo Budim, koji je postao sjedište Budimskog pašaluka, provincije Otomanskog carstva u narednih 150 godina. 1721. – Švedska i Rusija su mirom u Nistadu u Finskoj okončale Veliki sjeverni […]
UN poručio vladama da sagledaju širu sliku gladi
Više od dvije milijarde ljudi nemaju pristup zdravoj hrani što ugrožava njihovo zdravlje, a mnogi od njih žive u Sjevernoj Americi ili Evropi, saopćili su Ujedinjeni narodi u ponedjeljak, pozvavši vlade da sagledaju širu sliku od samog problema gladi. Više od četvrtine svjetskog stanovništva bori se da jede “sigurnu i nutrijentima bogatu hranu” te da […]